Μέχρι πρότινος, το πένθος το κρύβαμε, το αρνιόμασταν και το αποφεύγαμε. Πιστεύαμε πως αν μιλήσουμε γι’ αυτό, εκείνο παίρνει δύναμη, βγάζει κι άλλα κεφάλια και το σπαθί που έχουμε στη φαρέτρα μας πως δεν αρκεί.
Δεν ήταν μόνο ο πόνος του βαθύς, ήταν και μια παράδοξη ντροπή που το συνόδευε. Λες και ήμασταν οι μοναδικοί με το αντίστοιχο βίωμα. Λες και αυτή η μοναξιά στο βίωμα μας έκανε αλλόκοτους, καταραμένους. Λες και δεν συμβαίνει εκ των πραγμάτων στις ζωές όλων μας. Το πένθος, όλων των ειδών των απωλειών, επικοινωνούνταν πίσω από κλειστές πόρτες. Πόρτες οικιών ανθρώπων και θεραπευτών που ερμητικά κρατούσαν τα επτασφράγιστα μυστικά του πόνου που ξεπρόβαλε. Κλείνοντας την πόρτα, έπρεπε όλα αυτά να μείνουν εκεί, έπρεπε να φαινόμαστε ατρόμητοι πίσω από τις μακιγιαρισμένες μάσκες μας. Να ξορκίσουμε το κακό επειδή δεν μιλάμε γι’ αυτό.
Και τώρα ξάφνου το πένθος είναι παντού. Αδύνατον να κλειδαμπαρωθούν οι πόρτες, ανέφικτο να συγκρατηθούν τα δακρυσμένα μάτια και τα στόματα που μιλούν για τον πόνο της απώλειας, οποιαδήποτε απώλειας. Προφανώς και δεν μας αρέσει η νέα συνθήκη. Προφανώς και αναπολούμε την ελπίδα, συμβιβαζόμενοι ακόμα και με αυτή της μακιγιαρισμένης μάσκας. Προφανώς και είναι αδύνατο το βίωμα των συνεχών απωλειών και της επαφής με την πραγματικότητα. Αλλά να γυρίσουμε πού; Στη μοναξιά των κλειδαμπαρωμένων πορτών; Στην οδυνηρή πραγματικότητα χωρίς το μοίρασμα του βιώματος; Η απόλαυση θα έρθει, είναι άλλωστε μέρος της ροής. Αλλά πώς θα βιωθεί με ανοιχτές πληγές και με διαμελισμένα άκρα που η μοναξιά και η άρνηση θα τους έχουν προκαλέσει σηψαιμία;
Η ιστορία των ανθρώπων λέει πως το τραύμα προκαλείται κυρίως από την αδυναμία διαχείρισης του τραυματικού γεγονότος. Εκ των πραγμάτων η απώλεια είναι μια πληγή. Αλλά η πληγή που δεν φροντίζεται, που αιμορραγεί και που μένει ανοιχτή είναι κι αυτή που προκαλεί τις επιπλοκές. Το μοίρασμα του βιώματος και η έκφραση των συναισθημάτων παρέχουν οξυγόνο και γιατρειά.
Είναι σαν καθαρό νερό επάνω στην πληγή, η παρουσία του άλλου που γνωρίζει πώς είναι το βίωμα που ακούει. Μας μίλησε άλλωστε, πριν από λίγο, κι αυτός για τον δικό του πόνο. Και κάπως έτσι γινόμαστε πολλοί έξω από τις κλειδαμπάρωνες πόρτες. Και κάπως έτσι το πένθος που μιλιέται, ίσως και να νικιέται.
Στο βίντεο που ακολουθεί θα δούμε μια μητέρας και το μωρό της 4 μηνών που παίζουν πρόσωπο με πρόσωπο, απεικονίζει ένα σημαντικό είδος αλληλεπίδρασης. Βλέπουμε μια πολύ αφοσιωμένη μητέρα και ένα μωρό και μια μητέρα που απολαμβάνουν πραγματικά ο ένας τον άλλον.
Σε δύο γρήγορες, λεπτές στιγμές, ελάχιστα ορατές σε πραγματικό χρόνο, το μωρό στενοχωριέται και βλέπουμε τη μητέρα να ενώνει τη στενοχώρια του μωρού της με ένα ενσυναίσθητο πρόσωπο. Με αυτόν τον τρόπο, τα μωρά αισθάνονται ότι τα καταλαβαίνουν, ότι αναγνωρίζονται και ιδιαίτερα όταν είναι αναστατωμένα. Οι μητέρες που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν με ενσυναίσθηση τη στενοχώρια των μωρών τους, συχνά έχουν μωρά που δένονται με ανασφάλεια στο 1 έτος.
Επιμέλεια: Gavkhar Abdurokhmonova & Daniel Mejía Vargas
Βοηθοί συντάκτες: Jennifer Lyne, Robert DelGaudio, Amruta Wagh, Steve Lang
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους: Bernard & Esther Besner Infant Research Fund, The Miranda Family Fund (Hispanic Federation Funds), Nielsen Family Foundation, Ellen Greenhouse & Lester Wall, Louise & Martin Bickman, Karen Davis, Q Media Solutions, Jacktar Films, Miriam Steele, Joshua Mora, Jessica Benjamin
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Γράφει η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Θεματολογία – Εισαγωγή
Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Ζούμε, επίσης, σε έναν κόσμο με τρανταχτές κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Η τεχνολογία μας επιτρέπει να φωτίσουμε τι συμβαίνει σε άλλες γωνιές του πλανήτη μέσα από τον φωτογραφικό φακό και τα ρεπορτάζ εμπνευσμένων δημοσιογράφων και αρθρογράφων τα οποία διαχέονται αυτοστιγμεί όπου φτάνει το ίντερνετ.
Δυστυχώς, ένα από τα πιο συχνά θέματα της επικαιρότητας αφορά τη βία στις πολλαπλές εκδοχές της- ωμή και πρωτόγονη, όπως στον πόλεμο στην Ουκρανία ή το φαινόμενο της γυναικοκτονίας αλλά και ύπουλη και υφέρπουσα μέσα στην οικογένεια, την εκπαίδευση και τους χώρους εργασίας.
Κοινωνικοεπιστημονικά θέματα: Η σημασία τους για τους Ψυχολόγους
Είναι σημαντικό για όλους τους ψυχολόγους που εργάζονται ή προετοιμάζονται για εργασία στο πεδίο να γνωρίζουν κοινωνικά θέματα και να ενημερώνονται για νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Γι αυτόν τον λόγο θα σταχυολογούμε κάθε μήνα ορισμένες ειδήσεις από την επικαιρότητα που δεν είναι απαραίτητα πρώτες στα δελτία ειδήσεων, ωστόσο είναι σημαντικές
Παράθυρο στον Κόσμο του Σεπτεμβρίου
Στις επιστημονικές ανακοινώσεις του Σεπτεμβρίου ξεχωρίζουν:
Τα forever chemicals που κρύβονται στα ρούχα μας, τα μαγειρικά σκεύη, τον αέρα που αναπνέουμε και δεν φεύγουν με τίποτε…και το χειρότερο, οι κατασκευάστριες εταιρείες το γνώριζαν και το απέκρυψαν.
Η πρόσφατη έρευνα που δείχνει φωτογραφίες εμβρύων να ευχαριστιούνται ή να απωθούνται από τις τροφές που τρώει η μητέρα τους, θέτοντας ξανά τη σημασία της εμβρυακής ζωής.
Θα μάθουμε περισσότερα για το αναδυόμενο φαινόμενο των δικτατόρων. Η εξαπάτηση των λαών μέσα από τα fake news και η χειραγώγησή τους στο νέο βιβλίο Spin Dictators των Guriev & Treisman.
Τα στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες τα τελευταία 3 χρόνια: https://www.tovima.gr/printed_post/eksarsi-gynaikoktonion-stin-ellada/?utm_source=tovimagr&utm_medium=hp_mustread_widget&utm_campaign=NetworkWidget
Tα αρνητικά δεδομένα για τη νέα γενιά που είναι καταδικασμένη να ζήσει χειρότερα από τους γονείς της.
Κλείνοντας, δείτε την ιστορία του κοριτσιού που καταγγέλει τον πατριό της για βιασμό ενώ η μητέρα την κατηγορεί για φαντασιοπληξίες. Γεγονός που μας δείχνει για ακόμη μια φορά πως για να συμβεί μια σεξουαλική κακοποίηση, πρέπει πρώτα να απουσιάζει η μητρική μέριμνα.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Δυσάρεστες ειδήσεις: Ξεπερνώντας τους κινδύνους από τη συνεχή ανάγνωσή τους
Τι προκαλεί την αύξηση στον τζίρο της αγοράς τυχερών παιχνιδιών; «Από τον Ιανουάριο έως και τον Αύγουστο η συνολική αξία των ποσών που πόνταραν οι παίκτες διαμορφώθηκε σε 28,3 δισ. ευρώ, έχοντας ενισχυθεί κατά 14,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι» (χθεσινή «Κ»). Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου το 70%) προήλθε από το online στοίχημα.
«Εμείς προσπαθούμε, τα παιδιά έχουν έρθει αγρίμια»
Παρότι πλέον υπάρχει πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο, τα αντανακλαστικά της εκπαιδευτικής κοινότητας δεν λειτουργούν παντού.
Βία ανηλίκων – Οι ειδικοί στο ΒΗΜΑ: Έγιναν τα παιδιά ξαφνικά τόσο σκληρά και επιθετικά;
Φάκελος βία ανηλίκων: Υπάρχει αύξηση; Έγιναν τα παιδιά ξαφνικά τόσο σκληρά και επιθετικά; Ποιος είναι ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Τα μέτρα καταστολής θα δουλέψουν; Οι ειδικοί απαντούν.
Γιατί διχάζει το σχέδιο της ΕΕ για την προστασία των παιδιών στα chat;
«Είδε τόσο αίμα που τυφλώθηκε»: Ανθρωπογραφίες ενός Αιγαίου που χάνεται
Ξενιτιά, αποικιοκρατία, απαγχονισμοί, γερμανική Κατοχή, εκτελέσεις, εμφύλιος, βιασμοί, πείνα, κακουχίες. Από την Ικαρία στο Βελγικό Κονγκό, ξανά Ικαρία, έπειτα Αθήνα, από εκεί Γερμανία και τελικά επιστροφή για πάντα στο νησί. Η Σώσα Μπερνή-Πλακίδα είδε τόση φρίκη που κάποια στιγμή σταμάτησε να βλέπει. Τυφλώθηκε.
Η πυραμίδα του παράνομου εμπορίου οργάνων – Οι δότες, οι γιατροί και οι μεσάζοντες
Ο λέκτορας του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, Σον Κόλουμπ, που επί 10 χρόνια συνομιλεί με δότες, λήπτες και μεσάζοντες, ακτινογραφεί ένα διακρατικό έγκλημα με πολλές αθέατες όψεις
Μπαμπινιώτης: Το «μην αγχώνεσαι» και το «εννοείται» έγιναν οι νέες εθνικές μας λέξεις
Ο διακεκριμένος γλωσσολόγος και ακαδημαϊκός μιλάει για τα γλωσσικά λάθη που κάνουμε σήμερα, την ποιότητα της εκπαίδευσης, τις πανελλαδικές εξετάσεις, σχολιάζει την ποιότητα του πολιτικού λόγου, ο οποίος «βρίσκεται σε κατάπτωση», και τονίζει ότι είναι αναγκαία η επανίδρυση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Το εθνικό σχέδιο για το δημογραφικό στο «μικροσκόπιο» των ειδικών
Είναι πολύ θετικό και μόνο το γεγονός ότι αποκτήσαμε εθνικό σχέδιο δράσης για τις δημογραφικές πολιτικές και τις πολιτικές της οικογένειας. Αυτή είναι η αποστροφή των ειδικών έπειτα από τη χθεσινή δημοσίευση των αξόνων του σχεδίου που εκπόνησε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την Ελλάδα που γερνάει.
Πώς πενθούν οι φάλαινες, πώς αντιλαμβάνονται τον θάνατο οι σκύλοι;
Η σιωπή των χιμπατζήδων. Η φάλαινα που μετέφερε το μικρό της στην άλλη άκρη του κόσμου. Ο πίθηκος που έπαιξε «σπιτάκια» με τους νεκρούς. Ο σκύλος που πέρασε το αφεντικό του για σνακ. Ο ελέφαντας που συγκέντρωσε ελεφαντόδοντο. Το πόσουμ που ήταν και νεκρό και ζωντανό. Και, στο τέλος, το ζώο που προσφέρει λουλούδια στους νεκρούς του – ο άνθρωπος.
Το πένθος σαν έννοια μας τρομάζει. Δεν μας αρέσει καθόλου να έρχεται στο προσκήνιο της συζήτησής μας, πόσο μάλλον αν πρόκειται για ένα παιδί που πενθεί.
Όμως, η γνώση είναι δύναμη και σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο αν ξέρουμε πώς να τις διαχειριστούμε μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να βγει πιο δυνατό μέσα από το πένθος που βιώνει.
Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η απώλεια είναι κομμάτι της ζωής μας. Είναι χρέος μας να είμαστε όλοι εκπαιδευμένοι και έτοιμοι να βοηθήσουμε ένα παιδί που βιώνει μια τέτοια κρίση στην ζωή του. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να το κατευθύνουμε και να το στηρίξουμε αλλάζοντας ριζικά την εξέλιξή του και αποφεύγοντας τις αρνητικές συνέπειες που έχει ένα ανεπεξέργαστο πένθος στο παιδί, όπως εφιάλτες, σωματικά συμπτώματα, άγχος, κατάθλιψη κλπ. Για αυτόν τον λόγο θα δούμε τρεις βασικές ερωτήσεις με απαντήσεις που έχουν σκοπό να μας βοηθήσουν να διαχειριστούμε καλύτερα κάποιες δύσκολες καταστάσεις. Οι απαντήσεις είναι μέσα από το ομώνυμο βιβλίο “Το πένθος στα παιδιά” από τiς εκδόσεις ΙΨΥ.
1.Τι χρειάζεται να κάνει ένα παιδί για να επεξεργαστεί το πένθος του όταν πεθάνει ένας γονιός;
Σύμφωνα με τον Worden το παιδί έχει 4 καθήκοντα που θα το βοηθήσουν με το πένθος του. Με βάση τις μαρτυρίες των παιδιών που έχασαν έναν γονιό, ο Worden (1996) διατύπωσε τα 4 καθήκοντα (tasks) με τα οποία είναι αντιμέτωπο ένα παιδί με πένθος. Αυτά τα καθήκοντα δεν έχουν καθορισμένη σειρά και το παιδί μπορεί να επανέλθει σε προγενέστερα καθήκοντα ανά πάσα στιγμή.
Το πρώτο καθήκον είναι να αναγνωρίσει την πραγματικότητα του θανάτου, διαφορετικά δεν μπορεί να ξεκινήσει η διεργασία του πένθους.
Το δεύτερο καθήκον είναι να επεξεργαστεί τα συναισθήματα που απορρέουν από την απώλεια.
Το τρίτο καθήκον αναφέρεται στην προσαρμογή του παιδιού σε ένα περιβάλλον από το οποίο λείπει ένα σημαντικό άτομο.
Το τέταρτο καθήκον αναφέρεται στη δημιουργία μιας νέας ψυχικής και εσωτερικευμένης σχέσης με το άτομο που πέθανε ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του.
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
2.Με ποιον τρόπο μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να διατηρήσει την ανάμνηση του γονιού του που πέθανε;
Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί να διατηρήσει την ανάμνηση του γονιού. Στην έρευνα του Harvard για το πένθος των παιδιών (Nickman et al., 1998), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γονείς που ήταν βοηθητικοί σε αυτόν τον τομέα:
Συζητούσαν με το παιδί για τον γονιό που πέθανε.
Έδιναν την ευκαιρία στα παιδιά να συμμετέχουν στα μνημόσυνα και τις επισκέψεις στο νεκροταφείο.
Έδιναν στα παιδιά αντικείμενα, φωτογραφίες, κοσμήματα, ρούχα που ανήκουν στον εκλιπόντα γονέα.
Παρατηρούσαν αν τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους και αν αναφέρονται στον εκλιπόντα γονέα. Για παράδειγμα, ένας πατέρας κατάλαβε πως η σιωπή του 11χρονου γιου του για τη μητέρα του οφείλονταν στην προσπάθεια του μικρού να προστατέψει τον πατέρα του από τη θλίψη.
Βοηθούσαν τα παιδιά να βρουν τις λέξεις να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Για παράδειγμα, μια μητέρα εξήγησε στα παιδιά για τα συναισθήματα που νιώθουν όσοι έχουν χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο και μετά τα ρώτησε αν και εκείνα νιώθουν το ίδιο.
Έδειχναν στο παιδί τον σεβασμό τους τόσο προς τον γονιό που πέθανε όσο και προς τη σχέση του παιδιού με αυτόν.
Ωστόσο, μια δύσκολη σχέση ανάμεσα στους γονείς, έχει αρνητική επίδραση στο πένθος στα παιδιά. Αν τα παιδιά διαπιστώσουν ότι ο επιζών γονιός θέλει να συνεχίσει τη ζωή του χωρίς να αναφέρεται στον εκλιπόντα γονέα, μένουν χωρίς στήριγμα στην προσπάθειά τους να τον μνημονεύουν. Ορισμένες φορές, βοηθάει να μιλάνε τα αδέρφια μεταξύ τους για τον γονιό που πέθανε ή να βρουν άλλα άτομα που τον γνώριζαν για να τον μνημονεύουν (Nickman et al., 1998).
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
Τι λέμε στα παιδιά στην περίπτωση που ο θάνατος είναι βίαιος;
Στην περίπτωση βίαιου θανάτου, το παιδί αποτυπώνει τρομακτικές εικόνες στο μυαλό του και συχνά υποφέρει από εφιάλτες το βράδυ, βιώνει δηλαδή μια μετατραυματική διαταραχή. Ακόμη και το να ακούσει για έναν βίαιο θάνατο, χωρίς να έχει εκτεθεί στη σκηνή, αφήνει στο παιδί δυσάρεστες εικόνες. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε το παιδί να μιλήσει για αυτά που είδε και άκουσε και να αναφέρει με λεπτομέρειες τις εντυπώσεις που του άφησε το τραυματικό γεγονός (Pynoos et al., 1987).
Τα παιδιά θέτουν δύσκολες ερωτήσεις. Μία από αυτές είναι «Υπέφερε;». Συχνά, επίσης, ρωτάνε «Τρόμαξε;». Σε αυτά τα ερωτήματα μπορούμε να απαντήσουμε: «Εάν πόνεσε, ήταν μόνο για λίγο και μετά όλα ηρέμησαν και δεν φοβόταν καθόλου», όπως επίσης και «Δεν
είμαι σίγουρος/η, αλλά ξέρω πως όσο και αν τρόμαξε, δεν κράτησε πολύ και γνώριζε ότι εμείς τον/την αγαπάμε πολύ» (J. Johnson, 1999, σελ. 40).
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Γράφει η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Παράθυρο στον Κόσμο: Οκτώβριος
Αυτόν τον μήνα η υπόθεση της 12χρονης και το κύκλωμα βιαστών και μαστροπείας μονοπώλησε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ στην Ελλάδα. Βρήκαμε και παραθέτουμε δύο ενδιαφέροντα ρεπορτάζ για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί που δέχονται καταγγελίες για παιδική κακοποίηση στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τα παιδιά.
«Μαμά, μην κριντζάρεις μπροστά στο μπέστι μου γιατί λετζίτ τώρα θα προκύψει κανένα μπίφ μεταξύ μας!”: Μια ενδιαφέρουσα μελέτη σχετικά με τους νεολογισμούς που χρησιμοποιούν πλέον οι έφηβοι όταν μιλάνε μεταξύ τους.
Στη διεθνή σκηνή πρόδηλη είναι η κριτική εναντίον της Ευρώπης η οποία επαναπαύτηκε στην ευημερία της τις προηγούμενες δεκαετίες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση αποκάλυψαν σημαντικά κενά στη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία πλέον καλείται να εγκαταλείψει την αυταρέσκειά της και να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της.
Οι γυναίκες στο Ιράν, αλλά και την Αμερική– δύο εκ διαμέτρου αντίθετες κουλτούρες- υποφέρουν από την τυρρανία της θρησκοληψίας. Οι μεν γιατί ζουν σε εξαιρετικά καταπιεστικές συνθήκες, οι δε γιατί υπόκεινται σε πρωτόγνωρους για Δυτικές κοινωνίες περιορισμούς στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της έκτρωσης.
Στον χώρο των επιστημών, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η ωκυτοκίνη-η ορμόνη της αγάπης- βοηθά την αναγέννηση των καρδιακών κυττάρων μετά από έμφραγμα.
Στο βίντεο που ακολουθεί θα δούμε μια μητέρας και το μωρό της 4 μηνών που παίζουν πρόσωπο με πρόσωπο, απεικονίζει ένα σημαντικό είδος αλληλεπίδρασης. Βλέπουμε μια πολύ αφοσιωμένη μητέρα και ένα μωρό και μια μητέρα που απολαμβάνουν πραγματικά ο ένας τον άλλον.
Σε δύο γρήγορες, λεπτές στιγμές, ελάχιστα ορατές σε πραγματικό χρόνο, το μωρό στενοχωριέται και βλέπουμε τη μητέρα να ενώνει τη στενοχώρια του μωρού της με ένα ενσυναίσθητο πρόσωπο. Με αυτόν τον τρόπο, τα μωρά αισθάνονται ότι τα καταλαβαίνουν, ότι αναγνωρίζονται και ιδιαίτερα όταν είναι αναστατωμένα. Οι μητέρες που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν με ενσυναίσθηση τη στενοχώρια των μωρών τους, συχνά έχουν μωρά που δένονται με ανασφάλεια στο 1 έτος.
Επιμέλεια: Gavkhar Abdurokhmonova & Daniel Mejía Vargas
Βοηθοί συντάκτες: Jennifer Lyne, Robert DelGaudio, Amruta Wagh, Steve Lang
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους: Bernard & Esther Besner Infant Research Fund, The Miranda Family Fund (Hispanic Federation Funds), Nielsen Family Foundation, Ellen Greenhouse & Lester Wall, Louise & Martin Bickman, Karen Davis, Q Media Solutions, Jacktar Films, Miriam Steele, Joshua Mora, Jessica Benjamin
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Γράφει η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Θεματολογία – Εισαγωγή
Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Ζούμε, επίσης, σε έναν κόσμο με τρανταχτές κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Η τεχνολογία μας επιτρέπει να φωτίσουμε τι συμβαίνει σε άλλες γωνιές του πλανήτη μέσα από τον φωτογραφικό φακό και τα ρεπορτάζ εμπνευσμένων δημοσιογράφων και αρθρογράφων τα οποία διαχέονται αυτοστιγμεί όπου φτάνει το ίντερνετ.
Δυστυχώς, ένα από τα πιο συχνά θέματα της επικαιρότητας αφορά τη βία στις πολλαπλές εκδοχές της- ωμή και πρωτόγονη, όπως στον πόλεμο στην Ουκρανία ή το φαινόμενο της γυναικοκτονίας αλλά και ύπουλη και υφέρπουσα μέσα στην οικογένεια, την εκπαίδευση και τους χώρους εργασίας.
Κοινωνικοεπιστημονικά θέματα: Η σημασία τους για τους Ψυχολόγους
Είναι σημαντικό για όλους τους ψυχολόγους που εργάζονται ή προετοιμάζονται για εργασία στο πεδίο να γνωρίζουν κοινωνικά θέματα και να ενημερώνονται για νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Γι αυτόν τον λόγο θα σταχυολογούμε κάθε μήνα ορισμένες ειδήσεις από την επικαιρότητα που δεν είναι απαραίτητα πρώτες στα δελτία ειδήσεων, ωστόσο είναι σημαντικές
Παράθυρο στον Κόσμο του Σεπτεμβρίου
Στις επιστημονικές ανακοινώσεις του Σεπτεμβρίου ξεχωρίζουν:
Τα forever chemicals που κρύβονται στα ρούχα μας, τα μαγειρικά σκεύη, τον αέρα που αναπνέουμε και δεν φεύγουν με τίποτε…και το χειρότερο, οι κατασκευάστριες εταιρείες το γνώριζαν και το απέκρυψαν.
Η πρόσφατη έρευνα που δείχνει φωτογραφίες εμβρύων να ευχαριστιούνται ή να απωθούνται από τις τροφές που τρώει η μητέρα τους, θέτοντας ξανά τη σημασία της εμβρυακής ζωής.
Θα μάθουμε περισσότερα για το αναδυόμενο φαινόμενο των δικτατόρων. Η εξαπάτηση των λαών μέσα από τα fake news και η χειραγώγησή τους στο νέο βιβλίο Spin Dictators των Guriev & Treisman.
Τα στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες τα τελευταία 3 χρόνια: https://www.tovima.gr/printed_post/eksarsi-gynaikoktonion-stin-ellada/?utm_source=tovimagr&utm_medium=hp_mustread_widget&utm_campaign=NetworkWidget
Tα αρνητικά δεδομένα για τη νέα γενιά που είναι καταδικασμένη να ζήσει χειρότερα από τους γονείς της.
Κλείνοντας, δείτε την ιστορία του κοριτσιού που καταγγέλει τον πατριό της για βιασμό ενώ η μητέρα την κατηγορεί για φαντασιοπληξίες. Γεγονός που μας δείχνει για ακόμη μια φορά πως για να συμβεί μια σεξουαλική κακοποίηση, πρέπει πρώτα να απουσιάζει η μητρική μέριμνα.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Δυσάρεστες ειδήσεις: Ξεπερνώντας τους κινδύνους από τη συνεχή ανάγνωσή τους
Τι προκαλεί την αύξηση στον τζίρο της αγοράς τυχερών παιχνιδιών; «Από τον Ιανουάριο έως και τον Αύγουστο η συνολική αξία των ποσών που πόνταραν οι παίκτες διαμορφώθηκε σε 28,3 δισ. ευρώ, έχοντας ενισχυθεί κατά 14,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι» (χθεσινή «Κ»). Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου το 70%) προήλθε από το online στοίχημα.
«Εμείς προσπαθούμε, τα παιδιά έχουν έρθει αγρίμια»
Παρότι πλέον υπάρχει πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο, τα αντανακλαστικά της εκπαιδευτικής κοινότητας δεν λειτουργούν παντού.
Βία ανηλίκων – Οι ειδικοί στο ΒΗΜΑ: Έγιναν τα παιδιά ξαφνικά τόσο σκληρά και επιθετικά;
Φάκελος βία ανηλίκων: Υπάρχει αύξηση; Έγιναν τα παιδιά ξαφνικά τόσο σκληρά και επιθετικά; Ποιος είναι ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Τα μέτρα καταστολής θα δουλέψουν; Οι ειδικοί απαντούν.
Γιατί διχάζει το σχέδιο της ΕΕ για την προστασία των παιδιών στα chat;
«Είδε τόσο αίμα που τυφλώθηκε»: Ανθρωπογραφίες ενός Αιγαίου που χάνεται
Ξενιτιά, αποικιοκρατία, απαγχονισμοί, γερμανική Κατοχή, εκτελέσεις, εμφύλιος, βιασμοί, πείνα, κακουχίες. Από την Ικαρία στο Βελγικό Κονγκό, ξανά Ικαρία, έπειτα Αθήνα, από εκεί Γερμανία και τελικά επιστροφή για πάντα στο νησί. Η Σώσα Μπερνή-Πλακίδα είδε τόση φρίκη που κάποια στιγμή σταμάτησε να βλέπει. Τυφλώθηκε.
Η πυραμίδα του παράνομου εμπορίου οργάνων – Οι δότες, οι γιατροί και οι μεσάζοντες
Ο λέκτορας του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, Σον Κόλουμπ, που επί 10 χρόνια συνομιλεί με δότες, λήπτες και μεσάζοντες, ακτινογραφεί ένα διακρατικό έγκλημα με πολλές αθέατες όψεις
Μπαμπινιώτης: Το «μην αγχώνεσαι» και το «εννοείται» έγιναν οι νέες εθνικές μας λέξεις
Ο διακεκριμένος γλωσσολόγος και ακαδημαϊκός μιλάει για τα γλωσσικά λάθη που κάνουμε σήμερα, την ποιότητα της εκπαίδευσης, τις πανελλαδικές εξετάσεις, σχολιάζει την ποιότητα του πολιτικού λόγου, ο οποίος «βρίσκεται σε κατάπτωση», και τονίζει ότι είναι αναγκαία η επανίδρυση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Το εθνικό σχέδιο για το δημογραφικό στο «μικροσκόπιο» των ειδικών
Είναι πολύ θετικό και μόνο το γεγονός ότι αποκτήσαμε εθνικό σχέδιο δράσης για τις δημογραφικές πολιτικές και τις πολιτικές της οικογένειας. Αυτή είναι η αποστροφή των ειδικών έπειτα από τη χθεσινή δημοσίευση των αξόνων του σχεδίου που εκπόνησε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την Ελλάδα που γερνάει.
Πώς πενθούν οι φάλαινες, πώς αντιλαμβάνονται τον θάνατο οι σκύλοι;
Η σιωπή των χιμπατζήδων. Η φάλαινα που μετέφερε το μικρό της στην άλλη άκρη του κόσμου. Ο πίθηκος που έπαιξε «σπιτάκια» με τους νεκρούς. Ο σκύλος που πέρασε το αφεντικό του για σνακ. Ο ελέφαντας που συγκέντρωσε ελεφαντόδοντο. Το πόσουμ που ήταν και νεκρό και ζωντανό. Και, στο τέλος, το ζώο που προσφέρει λουλούδια στους νεκρούς του – ο άνθρωπος.
Το πένθος σαν έννοια μας τρομάζει. Δεν μας αρέσει καθόλου να έρχεται στο προσκήνιο της συζήτησής μας, πόσο μάλλον αν πρόκειται για ένα παιδί που πενθεί.
Όμως, η γνώση είναι δύναμη και σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο αν ξέρουμε πώς να τις διαχειριστούμε μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να βγει πιο δυνατό μέσα από το πένθος που βιώνει.
Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η απώλεια είναι κομμάτι της ζωής μας. Είναι χρέος μας να είμαστε όλοι εκπαιδευμένοι και έτοιμοι να βοηθήσουμε ένα παιδί που βιώνει μια τέτοια κρίση στην ζωή του. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να το κατευθύνουμε και να το στηρίξουμε αλλάζοντας ριζικά την εξέλιξή του και αποφεύγοντας τις αρνητικές συνέπειες που έχει ένα ανεπεξέργαστο πένθος στο παιδί, όπως εφιάλτες, σωματικά συμπτώματα, άγχος, κατάθλιψη κλπ. Για αυτόν τον λόγο θα δούμε τρεις βασικές ερωτήσεις με απαντήσεις που έχουν σκοπό να μας βοηθήσουν να διαχειριστούμε καλύτερα κάποιες δύσκολες καταστάσεις. Οι απαντήσεις είναι μέσα από το ομώνυμο βιβλίο “Το πένθος στα παιδιά” από τiς εκδόσεις ΙΨΥ.
1.Τι χρειάζεται να κάνει ένα παιδί για να επεξεργαστεί το πένθος του όταν πεθάνει ένας γονιός;
Σύμφωνα με τον Worden το παιδί έχει 4 καθήκοντα που θα το βοηθήσουν με το πένθος του. Με βάση τις μαρτυρίες των παιδιών που έχασαν έναν γονιό, ο Worden (1996) διατύπωσε τα 4 καθήκοντα (tasks) με τα οποία είναι αντιμέτωπο ένα παιδί με πένθος. Αυτά τα καθήκοντα δεν έχουν καθορισμένη σειρά και το παιδί μπορεί να επανέλθει σε προγενέστερα καθήκοντα ανά πάσα στιγμή.
Το πρώτο καθήκον είναι να αναγνωρίσει την πραγματικότητα του θανάτου, διαφορετικά δεν μπορεί να ξεκινήσει η διεργασία του πένθους.
Το δεύτερο καθήκον είναι να επεξεργαστεί τα συναισθήματα που απορρέουν από την απώλεια.
Το τρίτο καθήκον αναφέρεται στην προσαρμογή του παιδιού σε ένα περιβάλλον από το οποίο λείπει ένα σημαντικό άτομο.
Το τέταρτο καθήκον αναφέρεται στη δημιουργία μιας νέας ψυχικής και εσωτερικευμένης σχέσης με το άτομο που πέθανε ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του.
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
2.Με ποιον τρόπο μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να διατηρήσει την ανάμνηση του γονιού του που πέθανε;
Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί να διατηρήσει την ανάμνηση του γονιού. Στην έρευνα του Harvard για το πένθος των παιδιών (Nickman et al., 1998), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γονείς που ήταν βοηθητικοί σε αυτόν τον τομέα:
Συζητούσαν με το παιδί για τον γονιό που πέθανε.
Έδιναν την ευκαιρία στα παιδιά να συμμετέχουν στα μνημόσυνα και τις επισκέψεις στο νεκροταφείο.
Έδιναν στα παιδιά αντικείμενα, φωτογραφίες, κοσμήματα, ρούχα που ανήκουν στον εκλιπόντα γονέα.
Παρατηρούσαν αν τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους και αν αναφέρονται στον εκλιπόντα γονέα. Για παράδειγμα, ένας πατέρας κατάλαβε πως η σιωπή του 11χρονου γιου του για τη μητέρα του οφείλονταν στην προσπάθεια του μικρού να προστατέψει τον πατέρα του από τη θλίψη.
Βοηθούσαν τα παιδιά να βρουν τις λέξεις να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Για παράδειγμα, μια μητέρα εξήγησε στα παιδιά για τα συναισθήματα που νιώθουν όσοι έχουν χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο και μετά τα ρώτησε αν και εκείνα νιώθουν το ίδιο.
Έδειχναν στο παιδί τον σεβασμό τους τόσο προς τον γονιό που πέθανε όσο και προς τη σχέση του παιδιού με αυτόν.
Ωστόσο, μια δύσκολη σχέση ανάμεσα στους γονείς, έχει αρνητική επίδραση στο πένθος στα παιδιά. Αν τα παιδιά διαπιστώσουν ότι ο επιζών γονιός θέλει να συνεχίσει τη ζωή του χωρίς να αναφέρεται στον εκλιπόντα γονέα, μένουν χωρίς στήριγμα στην προσπάθειά τους να τον μνημονεύουν. Ορισμένες φορές, βοηθάει να μιλάνε τα αδέρφια μεταξύ τους για τον γονιό που πέθανε ή να βρουν άλλα άτομα που τον γνώριζαν για να τον μνημονεύουν (Nickman et al., 1998).
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
Τι λέμε στα παιδιά στην περίπτωση που ο θάνατος είναι βίαιος;
Στην περίπτωση βίαιου θανάτου, το παιδί αποτυπώνει τρομακτικές εικόνες στο μυαλό του και συχνά υποφέρει από εφιάλτες το βράδυ, βιώνει δηλαδή μια μετατραυματική διαταραχή. Ακόμη και το να ακούσει για έναν βίαιο θάνατο, χωρίς να έχει εκτεθεί στη σκηνή, αφήνει στο παιδί δυσάρεστες εικόνες. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε το παιδί να μιλήσει για αυτά που είδε και άκουσε και να αναφέρει με λεπτομέρειες τις εντυπώσεις που του άφησε το τραυματικό γεγονός (Pynoos et al., 1987).
Τα παιδιά θέτουν δύσκολες ερωτήσεις. Μία από αυτές είναι «Υπέφερε;». Συχνά, επίσης, ρωτάνε «Τρόμαξε;». Σε αυτά τα ερωτήματα μπορούμε να απαντήσουμε: «Εάν πόνεσε, ήταν μόνο για λίγο και μετά όλα ηρέμησαν και δεν φοβόταν καθόλου», όπως επίσης και «Δεν
είμαι σίγουρος/η, αλλά ξέρω πως όσο και αν τρόμαξε, δεν κράτησε πολύ και γνώριζε ότι εμείς τον/την αγαπάμε πολύ» (J. Johnson, 1999, σελ. 40).
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Γράφει η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Παράθυρο στον Κόσμο: Οκτώβριος
Αυτόν τον μήνα η υπόθεση της 12χρονης και το κύκλωμα βιαστών και μαστροπείας μονοπώλησε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ στην Ελλάδα. Βρήκαμε και παραθέτουμε δύο ενδιαφέροντα ρεπορτάζ για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί που δέχονται καταγγελίες για παιδική κακοποίηση στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τα παιδιά.
«Μαμά, μην κριντζάρεις μπροστά στο μπέστι μου γιατί λετζίτ τώρα θα προκύψει κανένα μπίφ μεταξύ μας!”: Μια ενδιαφέρουσα μελέτη σχετικά με τους νεολογισμούς που χρησιμοποιούν πλέον οι έφηβοι όταν μιλάνε μεταξύ τους.
Στη διεθνή σκηνή πρόδηλη είναι η κριτική εναντίον της Ευρώπης η οποία επαναπαύτηκε στην ευημερία της τις προηγούμενες δεκαετίες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση αποκάλυψαν σημαντικά κενά στη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία πλέον καλείται να εγκαταλείψει την αυταρέσκειά της και να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της.
Οι γυναίκες στο Ιράν, αλλά και την Αμερική– δύο εκ διαμέτρου αντίθετες κουλτούρες- υποφέρουν από την τυρρανία της θρησκοληψίας. Οι μεν γιατί ζουν σε εξαιρετικά καταπιεστικές συνθήκες, οι δε γιατί υπόκεινται σε πρωτόγνωρους για Δυτικές κοινωνίες περιορισμούς στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της έκτρωσης.
Στον χώρο των επιστημών, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η ωκυτοκίνη-η ορμόνη της αγάπης- βοηθά την αναγέννηση των καρδιακών κυττάρων μετά από έμφραγμα.
Στο βίντεο που ακολουθεί θα δούμε μια μητέρας και το μωρό της 4 μηνών που παίζουν πρόσωπο με πρόσωπο, απεικονίζει ένα σημαντικό είδος αλληλεπίδρασης. Βλέπουμε μια πολύ αφοσιωμένη μητέρα και ένα μωρό και μια μητέρα που απολαμβάνουν πραγματικά ο ένας τον άλλον.
Σε δύο γρήγορες, λεπτές στιγμές, ελάχιστα ορατές σε πραγματικό χρόνο, το μωρό στενοχωριέται και βλέπουμε τη μητέρα να ενώνει τη στενοχώρια του μωρού της με ένα ενσυναίσθητο πρόσωπο. Με αυτόν τον τρόπο, τα μωρά αισθάνονται ότι τα καταλαβαίνουν, ότι αναγνωρίζονται και ιδιαίτερα όταν είναι αναστατωμένα. Οι μητέρες που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν με ενσυναίσθηση τη στενοχώρια των μωρών τους, συχνά έχουν μωρά που δένονται με ανασφάλεια στο 1 έτος.
Επιμέλεια: Gavkhar Abdurokhmonova & Daniel Mejía Vargas
Βοηθοί συντάκτες: Jennifer Lyne, Robert DelGaudio, Amruta Wagh, Steve Lang
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους: Bernard & Esther Besner Infant Research Fund, The Miranda Family Fund (Hispanic Federation Funds), Nielsen Family Foundation, Ellen Greenhouse & Lester Wall, Louise & Martin Bickman, Karen Davis, Q Media Solutions, Jacktar Films, Miriam Steele, Joshua Mora, Jessica Benjamin
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Γράφει η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Θεματολογία – Εισαγωγή
Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Ζούμε, επίσης, σε έναν κόσμο με τρανταχτές κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Η τεχνολογία μας επιτρέπει να φωτίσουμε τι συμβαίνει σε άλλες γωνιές του πλανήτη μέσα από τον φωτογραφικό φακό και τα ρεπορτάζ εμπνευσμένων δημοσιογράφων και αρθρογράφων τα οποία διαχέονται αυτοστιγμεί όπου φτάνει το ίντερνετ.
Δυστυχώς, ένα από τα πιο συχνά θέματα της επικαιρότητας αφορά τη βία στις πολλαπλές εκδοχές της- ωμή και πρωτόγονη, όπως στον πόλεμο στην Ουκρανία ή το φαινόμενο της γυναικοκτονίας αλλά και ύπουλη και υφέρπουσα μέσα στην οικογένεια, την εκπαίδευση και τους χώρους εργασίας.
Κοινωνικοεπιστημονικά θέματα: Η σημασία τους για τους Ψυχολόγους
Είναι σημαντικό για όλους τους ψυχολόγους που εργάζονται ή προετοιμάζονται για εργασία στο πεδίο να γνωρίζουν κοινωνικά θέματα και να ενημερώνονται για νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Γι αυτόν τον λόγο θα σταχυολογούμε κάθε μήνα ορισμένες ειδήσεις από την επικαιρότητα που δεν είναι απαραίτητα πρώτες στα δελτία ειδήσεων, ωστόσο είναι σημαντικές
Παράθυρο στον Κόσμο του Σεπτεμβρίου
Στις επιστημονικές ανακοινώσεις του Σεπτεμβρίου ξεχωρίζουν:
Τα forever chemicals που κρύβονται στα ρούχα μας, τα μαγειρικά σκεύη, τον αέρα που αναπνέουμε και δεν φεύγουν με τίποτε…και το χειρότερο, οι κατασκευάστριες εταιρείες το γνώριζαν και το απέκρυψαν.
Η πρόσφατη έρευνα που δείχνει φωτογραφίες εμβρύων να ευχαριστιούνται ή να απωθούνται από τις τροφές που τρώει η μητέρα τους, θέτοντας ξανά τη σημασία της εμβρυακής ζωής.
Θα μάθουμε περισσότερα για το αναδυόμενο φαινόμενο των δικτατόρων. Η εξαπάτηση των λαών μέσα από τα fake news και η χειραγώγησή τους στο νέο βιβλίο Spin Dictators των Guriev & Treisman.
Τα στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες τα τελευταία 3 χρόνια: https://www.tovima.gr/printed_post/eksarsi-gynaikoktonion-stin-ellada/?utm_source=tovimagr&utm_medium=hp_mustread_widget&utm_campaign=NetworkWidget
Tα αρνητικά δεδομένα για τη νέα γενιά που είναι καταδικασμένη να ζήσει χειρότερα από τους γονείς της.
Κλείνοντας, δείτε την ιστορία του κοριτσιού που καταγγέλει τον πατριό της για βιασμό ενώ η μητέρα την κατηγορεί για φαντασιοπληξίες. Γεγονός που μας δείχνει για ακόμη μια φορά πως για να συμβεί μια σεξουαλική κακοποίηση, πρέπει πρώτα να απουσιάζει η μητρική μέριμνα.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Δυσάρεστες ειδήσεις: Ξεπερνώντας τους κινδύνους από τη συνεχή ανάγνωσή τους
Τι προκαλεί την αύξηση στον τζίρο της αγοράς τυχερών παιχνιδιών; «Από τον Ιανουάριο έως και τον Αύγουστο η συνολική αξία των ποσών που πόνταραν οι παίκτες διαμορφώθηκε σε 28,3 δισ. ευρώ, έχοντας ενισχυθεί κατά 14,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι» (χθεσινή «Κ»). Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου το 70%) προήλθε από το online στοίχημα.
«Εμείς προσπαθούμε, τα παιδιά έχουν έρθει αγρίμια»
Παρότι πλέον υπάρχει πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο, τα αντανακλαστικά της εκπαιδευτικής κοινότητας δεν λειτουργούν παντού.
Βία ανηλίκων – Οι ειδικοί στο ΒΗΜΑ: Έγιναν τα παιδιά ξαφνικά τόσο σκληρά και επιθετικά;
Φάκελος βία ανηλίκων: Υπάρχει αύξηση; Έγιναν τα παιδιά ξαφνικά τόσο σκληρά και επιθετικά; Ποιος είναι ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Τα μέτρα καταστολής θα δουλέψουν; Οι ειδικοί απαντούν.
Γιατί διχάζει το σχέδιο της ΕΕ για την προστασία των παιδιών στα chat;
«Είδε τόσο αίμα που τυφλώθηκε»: Ανθρωπογραφίες ενός Αιγαίου που χάνεται
Ξενιτιά, αποικιοκρατία, απαγχονισμοί, γερμανική Κατοχή, εκτελέσεις, εμφύλιος, βιασμοί, πείνα, κακουχίες. Από την Ικαρία στο Βελγικό Κονγκό, ξανά Ικαρία, έπειτα Αθήνα, από εκεί Γερμανία και τελικά επιστροφή για πάντα στο νησί. Η Σώσα Μπερνή-Πλακίδα είδε τόση φρίκη που κάποια στιγμή σταμάτησε να βλέπει. Τυφλώθηκε.
Η πυραμίδα του παράνομου εμπορίου οργάνων – Οι δότες, οι γιατροί και οι μεσάζοντες
Ο λέκτορας του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, Σον Κόλουμπ, που επί 10 χρόνια συνομιλεί με δότες, λήπτες και μεσάζοντες, ακτινογραφεί ένα διακρατικό έγκλημα με πολλές αθέατες όψεις
Μπαμπινιώτης: Το «μην αγχώνεσαι» και το «εννοείται» έγιναν οι νέες εθνικές μας λέξεις
Ο διακεκριμένος γλωσσολόγος και ακαδημαϊκός μιλάει για τα γλωσσικά λάθη που κάνουμε σήμερα, την ποιότητα της εκπαίδευσης, τις πανελλαδικές εξετάσεις, σχολιάζει την ποιότητα του πολιτικού λόγου, ο οποίος «βρίσκεται σε κατάπτωση», και τονίζει ότι είναι αναγκαία η επανίδρυση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Το εθνικό σχέδιο για το δημογραφικό στο «μικροσκόπιο» των ειδικών
Είναι πολύ θετικό και μόνο το γεγονός ότι αποκτήσαμε εθνικό σχέδιο δράσης για τις δημογραφικές πολιτικές και τις πολιτικές της οικογένειας. Αυτή είναι η αποστροφή των ειδικών έπειτα από τη χθεσινή δημοσίευση των αξόνων του σχεδίου που εκπόνησε το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την Ελλάδα που γερνάει.
Πώς πενθούν οι φάλαινες, πώς αντιλαμβάνονται τον θάνατο οι σκύλοι;
Η σιωπή των χιμπατζήδων. Η φάλαινα που μετέφερε το μικρό της στην άλλη άκρη του κόσμου. Ο πίθηκος που έπαιξε «σπιτάκια» με τους νεκρούς. Ο σκύλος που πέρασε το αφεντικό του για σνακ. Ο ελέφαντας που συγκέντρωσε ελεφαντόδοντο. Το πόσουμ που ήταν και νεκρό και ζωντανό. Και, στο τέλος, το ζώο που προσφέρει λουλούδια στους νεκρούς του – ο άνθρωπος.
Το πένθος σαν έννοια μας τρομάζει. Δεν μας αρέσει καθόλου να έρχεται στο προσκήνιο της συζήτησής μας, πόσο μάλλον αν πρόκειται για ένα παιδί που πενθεί.
Όμως, η γνώση είναι δύναμη και σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο αν ξέρουμε πώς να τις διαχειριστούμε μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να βγει πιο δυνατό μέσα από το πένθος που βιώνει.
Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η απώλεια είναι κομμάτι της ζωής μας. Είναι χρέος μας να είμαστε όλοι εκπαιδευμένοι και έτοιμοι να βοηθήσουμε ένα παιδί που βιώνει μια τέτοια κρίση στην ζωή του. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να το κατευθύνουμε και να το στηρίξουμε αλλάζοντας ριζικά την εξέλιξή του και αποφεύγοντας τις αρνητικές συνέπειες που έχει ένα ανεπεξέργαστο πένθος στο παιδί, όπως εφιάλτες, σωματικά συμπτώματα, άγχος, κατάθλιψη κλπ. Για αυτόν τον λόγο θα δούμε τρεις βασικές ερωτήσεις με απαντήσεις που έχουν σκοπό να μας βοηθήσουν να διαχειριστούμε καλύτερα κάποιες δύσκολες καταστάσεις. Οι απαντήσεις είναι μέσα από το ομώνυμο βιβλίο “Το πένθος στα παιδιά” από τiς εκδόσεις ΙΨΥ.
1.Τι χρειάζεται να κάνει ένα παιδί για να επεξεργαστεί το πένθος του όταν πεθάνει ένας γονιός;
Σύμφωνα με τον Worden το παιδί έχει 4 καθήκοντα που θα το βοηθήσουν με το πένθος του. Με βάση τις μαρτυρίες των παιδιών που έχασαν έναν γονιό, ο Worden (1996) διατύπωσε τα 4 καθήκοντα (tasks) με τα οποία είναι αντιμέτωπο ένα παιδί με πένθος. Αυτά τα καθήκοντα δεν έχουν καθορισμένη σειρά και το παιδί μπορεί να επανέλθει σε προγενέστερα καθήκοντα ανά πάσα στιγμή.
Το πρώτο καθήκον είναι να αναγνωρίσει την πραγματικότητα του θανάτου, διαφορετικά δεν μπορεί να ξεκινήσει η διεργασία του πένθους.
Το δεύτερο καθήκον είναι να επεξεργαστεί τα συναισθήματα που απορρέουν από την απώλεια.
Το τρίτο καθήκον αναφέρεται στην προσαρμογή του παιδιού σε ένα περιβάλλον από το οποίο λείπει ένα σημαντικό άτομο.
Το τέταρτο καθήκον αναφέρεται στη δημιουργία μιας νέας ψυχικής και εσωτερικευμένης σχέσης με το άτομο που πέθανε ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του.
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
2.Με ποιον τρόπο μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να διατηρήσει την ανάμνηση του γονιού του που πέθανε;
Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί να διατηρήσει την ανάμνηση του γονιού. Στην έρευνα του Harvard για το πένθος των παιδιών (Nickman et al., 1998), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γονείς που ήταν βοηθητικοί σε αυτόν τον τομέα:
Συζητούσαν με το παιδί για τον γονιό που πέθανε.
Έδιναν την ευκαιρία στα παιδιά να συμμετέχουν στα μνημόσυνα και τις επισκέψεις στο νεκροταφείο.
Έδιναν στα παιδιά αντικείμενα, φωτογραφίες, κοσμήματα, ρούχα που ανήκουν στον εκλιπόντα γονέα.
Παρατηρούσαν αν τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους και αν αναφέρονται στον εκλιπόντα γονέα. Για παράδειγμα, ένας πατέρας κατάλαβε πως η σιωπή του 11χρονου γιου του για τη μητέρα του οφείλονταν στην προσπάθεια του μικρού να προστατέψει τον πατέρα του από τη θλίψη.
Βοηθούσαν τα παιδιά να βρουν τις λέξεις να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Για παράδειγμα, μια μητέρα εξήγησε στα παιδιά για τα συναισθήματα που νιώθουν όσοι έχουν χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο και μετά τα ρώτησε αν και εκείνα νιώθουν το ίδιο.
Έδειχναν στο παιδί τον σεβασμό τους τόσο προς τον γονιό που πέθανε όσο και προς τη σχέση του παιδιού με αυτόν.
Ωστόσο, μια δύσκολη σχέση ανάμεσα στους γονείς, έχει αρνητική επίδραση στο πένθος στα παιδιά. Αν τα παιδιά διαπιστώσουν ότι ο επιζών γονιός θέλει να συνεχίσει τη ζωή του χωρίς να αναφέρεται στον εκλιπόντα γονέα, μένουν χωρίς στήριγμα στην προσπάθειά τους να τον μνημονεύουν. Ορισμένες φορές, βοηθάει να μιλάνε τα αδέρφια μεταξύ τους για τον γονιό που πέθανε ή να βρουν άλλα άτομα που τον γνώριζαν για να τον μνημονεύουν (Nickman et al., 1998).
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
Τι λέμε στα παιδιά στην περίπτωση που ο θάνατος είναι βίαιος;
Στην περίπτωση βίαιου θανάτου, το παιδί αποτυπώνει τρομακτικές εικόνες στο μυαλό του και συχνά υποφέρει από εφιάλτες το βράδυ, βιώνει δηλαδή μια μετατραυματική διαταραχή. Ακόμη και το να ακούσει για έναν βίαιο θάνατο, χωρίς να έχει εκτεθεί στη σκηνή, αφήνει στο παιδί δυσάρεστες εικόνες. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε το παιδί να μιλήσει για αυτά που είδε και άκουσε και να αναφέρει με λεπτομέρειες τις εντυπώσεις που του άφησε το τραυματικό γεγονός (Pynoos et al., 1987).
Τα παιδιά θέτουν δύσκολες ερωτήσεις. Μία από αυτές είναι «Υπέφερε;». Συχνά, επίσης, ρωτάνε «Τρόμαξε;». Σε αυτά τα ερωτήματα μπορούμε να απαντήσουμε: «Εάν πόνεσε, ήταν μόνο για λίγο και μετά όλα ηρέμησαν και δεν φοβόταν καθόλου», όπως επίσης και «Δεν
είμαι σίγουρος/η, αλλά ξέρω πως όσο και αν τρόμαξε, δεν κράτησε πολύ και γνώριζε ότι εμείς τον/την αγαπάμε πολύ» (J. Johnson, 1999, σελ. 40).
{Τάνια Αναγνωστοπούλου- Σοφία Χατζηνικολάου (2015) Το Πένθος στα Παιδιά}
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Γράφει η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Παράθυρο στον Κόσμο: Οκτώβριος
Αυτόν τον μήνα η υπόθεση της 12χρονης και το κύκλωμα βιαστών και μαστροπείας μονοπώλησε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ στην Ελλάδα. Βρήκαμε και παραθέτουμε δύο ενδιαφέροντα ρεπορτάζ για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί που δέχονται καταγγελίες για παιδική κακοποίηση στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τα παιδιά.
«Μαμά, μην κριντζάρεις μπροστά στο μπέστι μου γιατί λετζίτ τώρα θα προκύψει κανένα μπίφ μεταξύ μας!”: Μια ενδιαφέρουσα μελέτη σχετικά με τους νεολογισμούς που χρησιμοποιούν πλέον οι έφηβοι όταν μιλάνε μεταξύ τους.
Στη διεθνή σκηνή πρόδηλη είναι η κριτική εναντίον της Ευρώπης η οποία επαναπαύτηκε στην ευημερία της τις προηγούμενες δεκαετίες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση αποκάλυψαν σημαντικά κενά στη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία πλέον καλείται να εγκαταλείψει την αυταρέσκειά της και να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της.
Οι γυναίκες στο Ιράν, αλλά και την Αμερική– δύο εκ διαμέτρου αντίθετες κουλτούρες- υποφέρουν από την τυρρανία της θρησκοληψίας. Οι μεν γιατί ζουν σε εξαιρετικά καταπιεστικές συνθήκες, οι δε γιατί υπόκεινται σε πρωτόγνωρους για Δυτικές κοινωνίες περιορισμούς στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της έκτρωσης.
Στον χώρο των επιστημών, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η ωκυτοκίνη-η ορμόνη της αγάπης- βοηθά την αναγέννηση των καρδιακών κυττάρων μετά από έμφραγμα.
