Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Διαβάστε αυτόν τον μήνα: Πώς θα κάνετε το τέλειο έγκλημα, το ψυχικό μας DNA και τα μικρά θαύματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι.
Νέα από την Διεθνή Σκηνή
Γιατί είναι τόσο δημοφιλής ο λαΪκισμός στην Ευρώπη?
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά που βιώνουν τον θάνατο συμμαθητή τους?
Στην περίπτωση ατυχήματος όπου προκάλεσε απώλεια στο σχολείο σε ένα ή πολλά παιδιά, είναι καλό αρχικά να ζητήσουμε τη βοήθεια ψυχολόγων που είναι εξειδικευμένοι στο πένθος.
Αυτοί θα συμβάλλουν στη διεργασία του πένθους τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινότητα. Ανεξάρτητα όμως από την επέμβαση των ειδικών σε μια τέτοια περίπτωση, το σχολείο χρειάζεται να δώσει την ευκαιρία σε όλους –εκπαιδευτικούς και παιδιά– να μνημονεύσουν αυτούς που χάθηκαν. Είναι σημαντικό όλοι στην σχολική κοινότητα να έχουν τρόπους επικοινωνίας και έκφρασης των συναισθημάτων τους για το τραγικό γεγονός.
Το σχολείο αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο για να βοηθήσουμε τα παιδιά να μιλήσουν για αυτό που συνέβη, να εκφράσουν τις απορίες τους, τα συναισθήματά τους και τον φόβο τους ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στα ίδια. Αν έχουμε την εντύπωση πως ένας θάνατος δεν αγγίζει τα παιδιά ή ότι το ξεπερνάνε εύκολα, κάνουμε μεγάλο λάθος.
Τα παιδιά βιώνουν τα πάντα με πιο έντονο τρόπο από εμάς τους μεγάλους, ωστόσο, μπορούν και κρύβουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους όταν βλέπουν πως δεν τους δίνουμε τον χώρο να τα εκφράσουν.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως όταν κάτι δεν μιλιέται, δεν σημαίνει πως δεν λειτουργεί υπόγεια προκαλώντας οδύνη στην ψυχή και το σώμα του παιδιού. Φαινομενικά, τα παιδιά προχωρούν στη ζωή τους, μπαίνουν στο Πανεπιστήμιο, βρίσκουν δουλειά, παντρεύονται και κάνουν τη δική τους οικογένεια. Ωστόσο, η πληγή που έχει μείνει μέσα τους συνεχίζει να πονάει.
Όταν τα συναισθήματα μένουν παγωμένα στην καρδιά του παιδιού και οι σκέψεις όπως ότι αυτό έφταιγε και πέθανε ο αγαπημένος του συνεχίζουν να το καταδιώκουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υποφέρει μέσα του για πολλά χρόνια παρά το γεγονός ότι η εξωτερική του ζωή θα είναι πολύ επιτυχημένη.
Για όλους αυτούς τους λόγους χρειάζεται να γνωρίζουμε όλοι πως να φροντίσουμε τα παιδιά που έχουν βιώσει μια σημαντική απώλεια. Στο σχολείο μπορούμε να ορίσουμε συγκεκριμένους χώρους ως χώρους πένθους. Εκεί μπορεί να πάει κάποιος να κλάψει ή να μιλήσει με άλλους για αυτό που συνέβη. Επίσης, μπορούμε να αναρτήσουμε στον διάδρομο του σχολείου χαρτί του μέτρου, έτσι ώστε κάθε μαθητής και εκπαιδευτικός να έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν με λόγια ή ζωγραφιές τα συναισθήματά τους για τη μεγάλη απώλεια.
Διαφορετικά, αν δεν πούμε τίποτα, και δεν δώσουμε στο παιδί την δυνατότητα να εκφραστεί, το παιδί μένει με την απορία για το τι συνέβη. Κρατάει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για τον εαυτό του. Οι φόβοι του γίνονται εφιάλτες και δυσκολεύεται να κοιμηθεί. Γίνεται νευρικό και
ανήσυχο ή παρουσιάζει αλλαγή στην όρεξή του. Πονάει η κοιλιά του ή το κεφάλι του αλλά οι γιατροί δεν βρίσκουν κάτι παθολογικό.
Με ποιον τρόπο μνημονεύουμε έναν θάνατο στο σχολείο;
Είναι καλό να οργανώσουμε μια μικρή εκδήλωση στη μνήμη του παιδιού που πέθανε. Δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά να συμμετέχουν στον σχεδιασμό, όσο είναι δυνατόν, ιδιαίτερα εκείνα που γνώριζαν το άτομο που πέθανε. Σε μια τάξη που πεθαίνει ένα παιδί χρειάζεται οι συμμαθητές του να ετοιμάσουν μια συλλυπητήρια κάρτα για την οικογένειά του.
Επιπλέον, το ίδιο το σχολείο χρειάζεται να μνημονεύσει τον θάνατο του μαθητή μέσα από μια μικρή εκδήλωση με ζωγραφιές και κείμενα παιδιών και δασκάλων. Ενδεικτικά στο σχολείο μπορούμε:
● Να μιλήσουμε για τις αναμνήσεις μας από το άτομο που πέθανε σε μια ειδική εκδήλωση.
● Να ετοιμάσουμε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες και αναμνήσεις ή να οργανώσουμε μια έκθεση με κάρτες, φωτογραφίες και ζωγραφιές στη μνήμη αυτού που πέθανε.
● Να διεξάγουμε μια μικρή τελετή με αναμμένα κεριά στη μνήμη αυτού που πέθανε.
● Να τοποθετήσουμε μια φωτογραφία ή μια επιγραφή στη μνήμη αυτού που πέθανε σε κεντρικό σημείο του σχολείου.
● Να φυτέψουμε ένα δέντρο ή ένα παρτέρι λουλούδια στη μνήμη αυτού που πέθανε
● Να κάνουμε μια χρηματική δωρεά του σχολείου σε μια φιλανθρωπική οργάνωση στη μνήμη του ατόμου που πέθανε ή να μαζέψουμε χρήματα για να εμπλουτίσουμε το σχολείο.
Πώς διαχειριζόμαστε τον θάνατο ενός μαθητή κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς;
Πολύ σημαντικό είναι να γνωρίζουμε και πώς να διαχειριστούμε τον θάνατο ενός μαθητή και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Είναι καλό να αφήσουμε κενό το θρανίο του μαθητή που πέθανε και να αναφέρουμε κανονικά το όνομά του: Πήγαινε κάτσε στη θέση του/της ………… και δουλέψτε εκεί με τη Χριστίνα. Το να μιλάμε για το παιδί που πέθανε, επιτρέπει το πένθος να συνεχίσει να υπάρχει στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών.
Ο Dyregrov (2008) αναφέρει ότι μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να κοιτάξουν το άδειο θρανίο και να σκεφτούν τι θα ήθελαν να πουν σε αυτό το παιδί όταν ήταν ζωντανό αλλά δεν πρόλαβαν. Έχουν τη δυνατότητα να το πουν τώρα είτε από μέσα τους είτε φωναχτά. Μπορούν να τελειώσουν με ένα Αντίο. Μετά τους ζητάμε να ζωγραφίσουν και να αναρτήσουν τις ζωγραφιές τους σε ένα εμφανές σημείο στην τάξη.
Θα πρέπει να συμφωνήσουμε μαζί με τα παιδιά για το πότε θα απομακρύνουμε το άδειο θρανίο από την τάξη. Επίσης, είναι καλό να γίνει μνεία του παιδιού που πέθανε στο τέλος της σχολικής χρονιάς.
Σε μια δική μας περίπτωση, η εκπαιδευτικός έφτιαξε ένα αυτοσχέδιο κηροστάσιο από ένα ταψί με άμμο και αναμμένα κεράκια σε διαφορετικά ύψη –όπου κάθε κερί συμβόλιζε το άτομο και τη φλόγα της ζωής που έχει, άλλος πολύ και άλλος λίγο (το πιο μικρό κερί το είχε το παιδί που πέθανε)– και όλα τα παιδιά μαζεύτηκαν σε κύκλο και μίλησαν για το παιδί που πέθανε. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, πέρα από τη θλίψη και τα δάκρυα, τα παιδιά συχνά αναφέρουν και αστεία περιστατικά για το παιδί που πέθανε, όπως επίσης και περιστατικά στα οποία είχαν θυμώσει μαζί του για κάποια ζαβολιά ή κάτι ανάλογο. Στο πένθος υπάρχει χώρος για όλα τα συναισθήματα, όχι μόνο για τη θλίψη.
Μέσα από τέτοιες ενέργειες τα παιδιά θα συνεχίσουν να αναφέρονται στο παιδί που πέθανε και στις αναμνήσεις που έχουν όπως με το να αφήσουν το θρανίο του κενό για να δείξουν ότι δεν τον ξέχασαν, ότι παρόλο που δεν είναι στην τάξη συνεχίζει να είναι στην καρδιά τους.
Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους και να στηρίζουν το ένα το άλλο. Μαθαίνουν ότι και η πιο δύσκολη εμπειρία γίνεται υποφερτή όταν υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που μπορούν να μας ακούσουν και να μας συμπαρασταθούν.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Τάνιας Αναγνωστοπούλου και Σοφίας Χατζηνικολάου “ Το Πένθος στα Παιδιά”, Εκδόσεις Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Πάμε μια Φλωρεντία- Τοσκάνη την άνοιξη;
Τι σκέφτεσαι άραγε όταν ακούς τις λέξεις Φλωρεντία και Τοσκάνη;
Πώς είναι σήμερα να ζητάς σε ένα μπαρ το τηλέφωνο του άλλου; Γιατί τόσο πολλοί λένε ότι κάνουν πεζοπορία στα dating apps; Τι σημαίνει boy-sober και γιατί η νέα γενιά δεν κάνει σεξ;
Δεν έχουν όλοι οι χωρισμένοι την υπομονή για κανονική ψυχοθεραπεία. Γι’ αυτό και η βιομηχανία της ερωτικής απογοήτευσης ανθεί με life coaches, yoga instructors και καφετζούδες…
Οι Ελληνες επιστήμονες διαπρέπουν σε ξένα πανεπιστήμια. Γιατί δεν επιστρέφουν?
Μάλιστα, ο ένας στους δύο εργάζεται σε ίδρυμα διεθνούς κύρους και εμβέλειας, που συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης ΑΕΙ. Πώς θα μπορούσε η ελληνική πολιτεία να προσελκύσει κάποια από αυτά τα «μυαλά» πίσω στην Ελλάδα; Θα ήθελαν οι ίδιοι να επιστρέψουν; Τι τους έλκει πίσω στην πατρίδα και τι τους αποθαρρύνει;
Οι τραγωδίες των τελευταίων χρόνων –αυτές που συγκλονίζουν με τον μεγάλο αριθμό αδικοχαμένων αλλά και με το πόσο εύκολα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί το κακό– έχουν μια άμεση συγγένεια. Τα τοπωνύμια Μάτι, Πύλος και Τέμπη έγιναν συνώνυμα για το τι συμβαίνει όταν η «λειτουργική ανικανότητα» της πολιτείας μας βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κατάσταση που απαιτεί άρτια μέθοδο, άριστη εκπαίδευση και προσωπική υπευθυνότητα.
«Επρεπε να δώσω τεράστιο αγώνα ως μητέρα για να αγγίξω το παιδί μου»
Μητέρες, γιατροί και ειδικοί μιλούν στην «Κ» για την ανάγκη της συμπερίληψης των γονέων στη φροντίδα των πρόωρων νεογνών στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας και την αλλαγή του μοντέλου που ισχύει στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας.
Γαλλία: Γιατί (δεν) αποκαλύφθηκε η μεγαλύτερη υπόθεση κακοποίησης παιδιών;
Ο 74χρονος χειρουργός Ζοέλ Λε Σκουαρνέκ κατηγορείται για εκατοντάδες υποθέσεις σεξουαλικών κακοποιήσεων ανήλικων ασθενών του. Πώς αποκαλύφθηκαν τα φρικιαστικά του εγκλήματα και γιατί θεσμοί και ενώσεις ιατρών αδράνησαν και σιώπησαν παρά τις προβληματικές ενδείξεις;
Πώς αρουραίοι που έμαθαν να οδηγούν, δίδαξαν στους επιστήμονες τη χαρά
Τα απρόσμενα αποτελέσματα ενός πειράματος με πρωταγωνιστές ενθουσιασμένους αρουραίους που έκαναν… μαθήματα οδήγησης, ξεκλείδωσαν κρυφούς συσχετισμούς της χαράς.
Σε αυτή την σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Νέα από την διεθνή σκηνή
Ο τελευταίος μήνας του Ναβάλνι με δικά του λόγια.
Στη διεθνή σκηνή ιδιαίτερη αίσθηση δημιούργησε ο θάνατος του Ναβάλνι, ενός σύγχρονου αντικαθεστωτικού ήρωα…
Προβλήματα με τους υδάτινους πόρους και τις ουσίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά
Ε. Λέκκας: Η λειψυδρία δεν θα είναι παροδική, χρειάζεται εθνικό σχέδιο
Τα νησιά «για πολλούς και διάφορους λόγους», η Πελοπόννησος, η ηπειρωτική χώρα, η Στερεά και ορισμένες περιοχές της Μακεδονίας έχουν το εντονότερο πρόβλημα, σύμφωνα με τον καθηγητή
Μια νέα «αόρατη απειλή» ανιχνεύθηκε στο νερό της Ευρώπης
Το TFA , ένα από τα λεγόμενα «παντοτινά χημικά» εντόπισε έρευνα, στο νερό της βρύσης αλλά και σε εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό που καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι.
Πολλά από αυτά περιέχουν χημικές ουσίες οι οποίες διαπερνούν τον δερματικό ιστό και εισέρχονται στο αίμα – Ποιες είναι οι συνέπειες και τι μπορούμε να κάνουμε.
Το ΒΗΜΑ Σήμερα: Millennials και Gen Z εμπιστεύονται το TikTok για συμβουλές υγείας
Η Ηλιάνα Δανέζη, δημοσιογράφος στο Mega Stories και μέλος της ερευνητικής ομάδας zoom στο «ΒΗΜΑ», περιγράφει πώς προέκυψε η τάση των νέων να στρέφονται στο TikTok για συμβουλές ομορφιάς και ευεξίας.
Συνεχίζουμε με τις γνωστές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας… Υπάρχει κανείς που προσπαθεί να τις λύσει?
Πρωταθλήτρια στη διαφθορά βγάζουν οι πολίτες την Ελλάδα
Ερευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι επτά στους 10 Ευρωπαίους θεωρούν διαδεδομένη τη διαφθορά, με το ποσοστό στην Ελλάδα να «πιάνει» ποσοστά βεβαιότητας, της τάξεως του 98%!
Tροχαία: Εγκατάλειψη θύματος, ένα έγκλημα κατ’ εξακολούθηση
Σύμφωνα με έρευνα του πανελλαδικού συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα», τους τελευταίους έξι μήνες έχουν καταγραφεί 46 τροχαία με εγκατάλειψη, με συνολικά 50 θύματα, εκ των οποίων τα οκτώ έχασαν τη ζωή τους.
Ο παρατεταμένος καύσων, λέει, βοηθά την έκρηξη της βίας στην καθημερινότητα, όπως μερικά χρόνια πριν την βοηθούσε ο εγκλεισμός λόγω κορωνοϊού, όπως πριν ακόμη την βοηθούσε η οικονομική κρίση.
Με αφορμή τη «μαφία της Μυκόνου» και το κύκλωμα εκβιαστών στην Αθήνα, ο εμπειρογνώμονας Δημόσιας Διοίκησης και σύμβουλος ΑΣΕΠ, μιλάει για τα μελανά σημεία του συστήματος που επιτρέπουν στα κυκλώματα να «ανθίζουν»
Ο τρόπος με τον οποίο εκτυλίχθηκε η παγκοσμιοποίηση ήταν λανθασμένος. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει πλέον τόσο από τα εμπειρικά δεδομένα (την ανακοπή της τα τελευταία χρόνια για γεωπολιτικούς και άλλους λόγους, ιδίως από τις ΗΠΑ που πρωτοστάτησαν στην καθιέρωσή της) όσο και από τη στροφή αναγνωρισμένων αρθρογράφων. Οι οποίοι κάποτε την υπερασπίζονταν φανατικά, ενώ οι αντίθετες απόψεις, όπως αυτή που εκφράσαμε ήδη από το 2010, έπεφταν στο κενό.
Ευτυχώς, κάποιοι καθαρίζουν τον βυθό της θάλασσας….
Περίπου 800 κιλά εγκαταλελειμμένων διχτυών, 406 εν δυνάμει ανακυκλώσιμα υλικά, 28 λάστιχα αυτοκινήτων και 30 τεμάχια ρούχων ανασύρθηκαν από τη Βλυχάδα και τη Θηρασιά, στην πρόσφατη αποστολή της οργάνωσης Aegean Rebreath στη Σαντορίνη.
Η ιστορία πίσω από την πιο εξωπραγματική φωτογραφία των Ολυμπιακών – έως τώρα
Photoshop ή ΑΙ; Τέλειες συνθήκες, τύχη και εμπειρία, απαντά ο φωτογράφος που κατάφερε να συλλάβει το πιο εντυπωσιακό στιγμιότυπο των Ολυμπιακών του Παρισιού
Βιβλία εκπαιδευτικά, βιβλία που δίνουν χρήσιμες πληροφορίες, που εξηγούν φαινόμενα, που διδάσκουν, που διασκεδάζουν.
Ωστόσο, λίγα είναι τα βιβλία που μιλούν στην ψυχή του παιδιού.
Το βιβλίο της Τζούλιας Αποστολίδου ΟΡΘΟΠΕΤΑΛΙΕΣ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ είναι ένα βιβλίο με ψυχή. Βγήκε από την ψυχή της συγγραφέως και απευθύνεται στην ψυχή όλων μας.
Η ιστορία του είναι απλή και συμβολική. Ενα μικρό κορίτσι με το ποδήλατό της ταξιδεύει στις εποχές του χρόνου ακολουθώντας τα αγαπημένα της σύννεφα, επιθυμώντας να είναι τόσο ελεύθερη όσο είναι εκείνα.
Θυμάμαι ακόμη πολύ καθαρά την πρώτη πρώτη ημέρα που ξεκίνησα να δουλεύω σε κέντρο «φιλοξενίας» προσφύγων. Ένα κέντρο λίγο πιο έξω από την Αθήνα. Θυμάμαι ακόμη τις σκηνές και τα container να ξεπροβάλλουν από τη στροφή του δρόμου, τις γυναίκες με τα χρωματιστά τους φορέματα να πηγαίνουν βόλτα τα μωρά τους, παρέες αντρών να συζητάνε σε αυτοσχέδια καταστήματα και παιδιά να παίζουν σχεδόν ανέμελα στην παιδική χαρά. Κατά κάποιο τρόπο η ζωή συνεχίζεται ακόμη και στο πιο αφιλόξενο καμπ. Δυστυχώς, λίγες ώρες αργότερα έμαθα ότι στα καμπ ο πόνος βρίσκεται καλά κρυμμένος μέσα στις σκηνές. Read More “Ποιος θα φυλάξει τους φύλακες – εμπειρίες μιας ψυχολόγου από τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων”
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά που βιώνουν τον θάνατο συμμαθητή τους?
Στην περίπτωση ατυχήματος όπου προκάλεσε απώλεια στο σχολείο σε ένα ή πολλά παιδιά, είναι καλό αρχικά να ζητήσουμε τη βοήθεια ψυχολόγων που είναι εξειδικευμένοι στο πένθος.
Αυτοί θα συμβάλλουν στη διεργασία του πένθους τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινότητα. Ανεξάρτητα όμως από την επέμβαση των ειδικών σε μια τέτοια περίπτωση, το σχολείο χρειάζεται να δώσει την ευκαιρία σε όλους –εκπαιδευτικούς και παιδιά– να μνημονεύσουν αυτούς που χάθηκαν. Είναι σημαντικό όλοι στην σχολική κοινότητα να έχουν τρόπους επικοινωνίας και έκφρασης των συναισθημάτων τους για το τραγικό γεγονός.
Το σχολείο αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο για να βοηθήσουμε τα παιδιά να μιλήσουν για αυτό που συνέβη, να εκφράσουν τις απορίες τους, τα συναισθήματά τους και τον φόβο τους ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στα ίδια. Αν έχουμε την εντύπωση πως ένας θάνατος δεν αγγίζει τα παιδιά ή ότι το ξεπερνάνε εύκολα, κάνουμε μεγάλο λάθος.
Τα παιδιά βιώνουν τα πάντα με πιο έντονο τρόπο από εμάς τους μεγάλους, ωστόσο, μπορούν και κρύβουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους όταν βλέπουν πως δεν τους δίνουμε τον χώρο να τα εκφράσουν.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως όταν κάτι δεν μιλιέται, δεν σημαίνει πως δεν λειτουργεί υπόγεια προκαλώντας οδύνη στην ψυχή και το σώμα του παιδιού. Φαινομενικά, τα παιδιά προχωρούν στη ζωή τους, μπαίνουν στο Πανεπιστήμιο, βρίσκουν δουλειά, παντρεύονται και κάνουν τη δική τους οικογένεια. Ωστόσο, η πληγή που έχει μείνει μέσα τους συνεχίζει να πονάει.
Όταν τα συναισθήματα μένουν παγωμένα στην καρδιά του παιδιού και οι σκέψεις όπως ότι αυτό έφταιγε και πέθανε ο αγαπημένος του συνεχίζουν να το καταδιώκουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υποφέρει μέσα του για πολλά χρόνια παρά το γεγονός ότι η εξωτερική του ζωή θα είναι πολύ επιτυχημένη.
Για όλους αυτούς τους λόγους χρειάζεται να γνωρίζουμε όλοι πως να φροντίσουμε τα παιδιά που έχουν βιώσει μια σημαντική απώλεια. Στο σχολείο μπορούμε να ορίσουμε συγκεκριμένους χώρους ως χώρους πένθους. Εκεί μπορεί να πάει κάποιος να κλάψει ή να μιλήσει με άλλους για αυτό που συνέβη. Επίσης, μπορούμε να αναρτήσουμε στον διάδρομο του σχολείου χαρτί του μέτρου, έτσι ώστε κάθε μαθητής και εκπαιδευτικός να έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν με λόγια ή ζωγραφιές τα συναισθήματά τους για τη μεγάλη απώλεια.
Διαφορετικά, αν δεν πούμε τίποτα, και δεν δώσουμε στο παιδί την δυνατότητα να εκφραστεί, το παιδί μένει με την απορία για το τι συνέβη. Κρατάει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για τον εαυτό του. Οι φόβοι του γίνονται εφιάλτες και δυσκολεύεται να κοιμηθεί. Γίνεται νευρικό και
ανήσυχο ή παρουσιάζει αλλαγή στην όρεξή του. Πονάει η κοιλιά του ή το κεφάλι του αλλά οι γιατροί δεν βρίσκουν κάτι παθολογικό.
Με ποιον τρόπο μνημονεύουμε έναν θάνατο στο σχολείο;
Είναι καλό να οργανώσουμε μια μικρή εκδήλωση στη μνήμη του παιδιού που πέθανε. Δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά να συμμετέχουν στον σχεδιασμό, όσο είναι δυνατόν, ιδιαίτερα εκείνα που γνώριζαν το άτομο που πέθανε. Σε μια τάξη που πεθαίνει ένα παιδί χρειάζεται οι συμμαθητές του να ετοιμάσουν μια συλλυπητήρια κάρτα για την οικογένειά του.
Επιπλέον, το ίδιο το σχολείο χρειάζεται να μνημονεύσει τον θάνατο του μαθητή μέσα από μια μικρή εκδήλωση με ζωγραφιές και κείμενα παιδιών και δασκάλων. Ενδεικτικά στο σχολείο μπορούμε:
● Να μιλήσουμε για τις αναμνήσεις μας από το άτομο που πέθανε σε μια ειδική εκδήλωση.
● Να ετοιμάσουμε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες και αναμνήσεις ή να οργανώσουμε μια έκθεση με κάρτες, φωτογραφίες και ζωγραφιές στη μνήμη αυτού που πέθανε.
● Να διεξάγουμε μια μικρή τελετή με αναμμένα κεριά στη μνήμη αυτού που πέθανε.
● Να τοποθετήσουμε μια φωτογραφία ή μια επιγραφή στη μνήμη αυτού που πέθανε σε κεντρικό σημείο του σχολείου.
● Να φυτέψουμε ένα δέντρο ή ένα παρτέρι λουλούδια στη μνήμη αυτού που πέθανε
● Να κάνουμε μια χρηματική δωρεά του σχολείου σε μια φιλανθρωπική οργάνωση στη μνήμη του ατόμου που πέθανε ή να μαζέψουμε χρήματα για να εμπλουτίσουμε το σχολείο.
Πώς διαχειριζόμαστε τον θάνατο ενός μαθητή κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς;
Πολύ σημαντικό είναι να γνωρίζουμε και πώς να διαχειριστούμε τον θάνατο ενός μαθητή και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Είναι καλό να αφήσουμε κενό το θρανίο του μαθητή που πέθανε και να αναφέρουμε κανονικά το όνομά του: Πήγαινε κάτσε στη θέση του/της ………… και δουλέψτε εκεί με τη Χριστίνα. Το να μιλάμε για το παιδί που πέθανε, επιτρέπει το πένθος να συνεχίσει να υπάρχει στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών.
Ο Dyregrov (2008) αναφέρει ότι μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να κοιτάξουν το άδειο θρανίο και να σκεφτούν τι θα ήθελαν να πουν σε αυτό το παιδί όταν ήταν ζωντανό αλλά δεν πρόλαβαν. Έχουν τη δυνατότητα να το πουν τώρα είτε από μέσα τους είτε φωναχτά. Μπορούν να τελειώσουν με ένα Αντίο. Μετά τους ζητάμε να ζωγραφίσουν και να αναρτήσουν τις ζωγραφιές τους σε ένα εμφανές σημείο στην τάξη.
Θα πρέπει να συμφωνήσουμε μαζί με τα παιδιά για το πότε θα απομακρύνουμε το άδειο θρανίο από την τάξη. Επίσης, είναι καλό να γίνει μνεία του παιδιού που πέθανε στο τέλος της σχολικής χρονιάς.
Σε μια δική μας περίπτωση, η εκπαιδευτικός έφτιαξε ένα αυτοσχέδιο κηροστάσιο από ένα ταψί με άμμο και αναμμένα κεράκια σε διαφορετικά ύψη –όπου κάθε κερί συμβόλιζε το άτομο και τη φλόγα της ζωής που έχει, άλλος πολύ και άλλος λίγο (το πιο μικρό κερί το είχε το παιδί που πέθανε)– και όλα τα παιδιά μαζεύτηκαν σε κύκλο και μίλησαν για το παιδί που πέθανε. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, πέρα από τη θλίψη και τα δάκρυα, τα παιδιά συχνά αναφέρουν και αστεία περιστατικά για το παιδί που πέθανε, όπως επίσης και περιστατικά στα οποία είχαν θυμώσει μαζί του για κάποια ζαβολιά ή κάτι ανάλογο. Στο πένθος υπάρχει χώρος για όλα τα συναισθήματα, όχι μόνο για τη θλίψη.
Μέσα από τέτοιες ενέργειες τα παιδιά θα συνεχίσουν να αναφέρονται στο παιδί που πέθανε και στις αναμνήσεις που έχουν όπως με το να αφήσουν το θρανίο του κενό για να δείξουν ότι δεν τον ξέχασαν, ότι παρόλο που δεν είναι στην τάξη συνεχίζει να είναι στην καρδιά τους.
Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους και να στηρίζουν το ένα το άλλο. Μαθαίνουν ότι και η πιο δύσκολη εμπειρία γίνεται υποφερτή όταν υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που μπορούν να μας ακούσουν και να μας συμπαρασταθούν.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Τάνιας Αναγνωστοπούλου και Σοφίας Χατζηνικολάου “ Το Πένθος στα Παιδιά”, Εκδόσεις Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Πάμε μια Φλωρεντία- Τοσκάνη την άνοιξη;
Τι σκέφτεσαι άραγε όταν ακούς τις λέξεις Φλωρεντία και Τοσκάνη;
Πώς είναι σήμερα να ζητάς σε ένα μπαρ το τηλέφωνο του άλλου; Γιατί τόσο πολλοί λένε ότι κάνουν πεζοπορία στα dating apps; Τι σημαίνει boy-sober και γιατί η νέα γενιά δεν κάνει σεξ;
Δεν έχουν όλοι οι χωρισμένοι την υπομονή για κανονική ψυχοθεραπεία. Γι’ αυτό και η βιομηχανία της ερωτικής απογοήτευσης ανθεί με life coaches, yoga instructors και καφετζούδες…
Οι Ελληνες επιστήμονες διαπρέπουν σε ξένα πανεπιστήμια. Γιατί δεν επιστρέφουν?
Μάλιστα, ο ένας στους δύο εργάζεται σε ίδρυμα διεθνούς κύρους και εμβέλειας, που συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης ΑΕΙ. Πώς θα μπορούσε η ελληνική πολιτεία να προσελκύσει κάποια από αυτά τα «μυαλά» πίσω στην Ελλάδα; Θα ήθελαν οι ίδιοι να επιστρέψουν; Τι τους έλκει πίσω στην πατρίδα και τι τους αποθαρρύνει;
Οι τραγωδίες των τελευταίων χρόνων –αυτές που συγκλονίζουν με τον μεγάλο αριθμό αδικοχαμένων αλλά και με το πόσο εύκολα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί το κακό– έχουν μια άμεση συγγένεια. Τα τοπωνύμια Μάτι, Πύλος και Τέμπη έγιναν συνώνυμα για το τι συμβαίνει όταν η «λειτουργική ανικανότητα» της πολιτείας μας βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κατάσταση που απαιτεί άρτια μέθοδο, άριστη εκπαίδευση και προσωπική υπευθυνότητα.
«Επρεπε να δώσω τεράστιο αγώνα ως μητέρα για να αγγίξω το παιδί μου»
Μητέρες, γιατροί και ειδικοί μιλούν στην «Κ» για την ανάγκη της συμπερίληψης των γονέων στη φροντίδα των πρόωρων νεογνών στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας και την αλλαγή του μοντέλου που ισχύει στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας.
Γαλλία: Γιατί (δεν) αποκαλύφθηκε η μεγαλύτερη υπόθεση κακοποίησης παιδιών;
Ο 74χρονος χειρουργός Ζοέλ Λε Σκουαρνέκ κατηγορείται για εκατοντάδες υποθέσεις σεξουαλικών κακοποιήσεων ανήλικων ασθενών του. Πώς αποκαλύφθηκαν τα φρικιαστικά του εγκλήματα και γιατί θεσμοί και ενώσεις ιατρών αδράνησαν και σιώπησαν παρά τις προβληματικές ενδείξεις;
Πώς αρουραίοι που έμαθαν να οδηγούν, δίδαξαν στους επιστήμονες τη χαρά
Τα απρόσμενα αποτελέσματα ενός πειράματος με πρωταγωνιστές ενθουσιασμένους αρουραίους που έκαναν… μαθήματα οδήγησης, ξεκλείδωσαν κρυφούς συσχετισμούς της χαράς.
Σε αυτή την σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Νέα από την διεθνή σκηνή
Ο τελευταίος μήνας του Ναβάλνι με δικά του λόγια.
Στη διεθνή σκηνή ιδιαίτερη αίσθηση δημιούργησε ο θάνατος του Ναβάλνι, ενός σύγχρονου αντικαθεστωτικού ήρωα…
Προβλήματα με τους υδάτινους πόρους και τις ουσίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά
Ε. Λέκκας: Η λειψυδρία δεν θα είναι παροδική, χρειάζεται εθνικό σχέδιο
Τα νησιά «για πολλούς και διάφορους λόγους», η Πελοπόννησος, η ηπειρωτική χώρα, η Στερεά και ορισμένες περιοχές της Μακεδονίας έχουν το εντονότερο πρόβλημα, σύμφωνα με τον καθηγητή
Μια νέα «αόρατη απειλή» ανιχνεύθηκε στο νερό της Ευρώπης
Το TFA , ένα από τα λεγόμενα «παντοτινά χημικά» εντόπισε έρευνα, στο νερό της βρύσης αλλά και σε εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό που καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι.
Πολλά από αυτά περιέχουν χημικές ουσίες οι οποίες διαπερνούν τον δερματικό ιστό και εισέρχονται στο αίμα – Ποιες είναι οι συνέπειες και τι μπορούμε να κάνουμε.
Το ΒΗΜΑ Σήμερα: Millennials και Gen Z εμπιστεύονται το TikTok για συμβουλές υγείας
Η Ηλιάνα Δανέζη, δημοσιογράφος στο Mega Stories και μέλος της ερευνητικής ομάδας zoom στο «ΒΗΜΑ», περιγράφει πώς προέκυψε η τάση των νέων να στρέφονται στο TikTok για συμβουλές ομορφιάς και ευεξίας.
Συνεχίζουμε με τις γνωστές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας… Υπάρχει κανείς που προσπαθεί να τις λύσει?
Πρωταθλήτρια στη διαφθορά βγάζουν οι πολίτες την Ελλάδα
Ερευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι επτά στους 10 Ευρωπαίους θεωρούν διαδεδομένη τη διαφθορά, με το ποσοστό στην Ελλάδα να «πιάνει» ποσοστά βεβαιότητας, της τάξεως του 98%!
Tροχαία: Εγκατάλειψη θύματος, ένα έγκλημα κατ’ εξακολούθηση
Σύμφωνα με έρευνα του πανελλαδικού συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα», τους τελευταίους έξι μήνες έχουν καταγραφεί 46 τροχαία με εγκατάλειψη, με συνολικά 50 θύματα, εκ των οποίων τα οκτώ έχασαν τη ζωή τους.
Ο παρατεταμένος καύσων, λέει, βοηθά την έκρηξη της βίας στην καθημερινότητα, όπως μερικά χρόνια πριν την βοηθούσε ο εγκλεισμός λόγω κορωνοϊού, όπως πριν ακόμη την βοηθούσε η οικονομική κρίση.
Με αφορμή τη «μαφία της Μυκόνου» και το κύκλωμα εκβιαστών στην Αθήνα, ο εμπειρογνώμονας Δημόσιας Διοίκησης και σύμβουλος ΑΣΕΠ, μιλάει για τα μελανά σημεία του συστήματος που επιτρέπουν στα κυκλώματα να «ανθίζουν»
Ο τρόπος με τον οποίο εκτυλίχθηκε η παγκοσμιοποίηση ήταν λανθασμένος. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει πλέον τόσο από τα εμπειρικά δεδομένα (την ανακοπή της τα τελευταία χρόνια για γεωπολιτικούς και άλλους λόγους, ιδίως από τις ΗΠΑ που πρωτοστάτησαν στην καθιέρωσή της) όσο και από τη στροφή αναγνωρισμένων αρθρογράφων. Οι οποίοι κάποτε την υπερασπίζονταν φανατικά, ενώ οι αντίθετες απόψεις, όπως αυτή που εκφράσαμε ήδη από το 2010, έπεφταν στο κενό.
Ευτυχώς, κάποιοι καθαρίζουν τον βυθό της θάλασσας….
Περίπου 800 κιλά εγκαταλελειμμένων διχτυών, 406 εν δυνάμει ανακυκλώσιμα υλικά, 28 λάστιχα αυτοκινήτων και 30 τεμάχια ρούχων ανασύρθηκαν από τη Βλυχάδα και τη Θηρασιά, στην πρόσφατη αποστολή της οργάνωσης Aegean Rebreath στη Σαντορίνη.
Η ιστορία πίσω από την πιο εξωπραγματική φωτογραφία των Ολυμπιακών – έως τώρα
Photoshop ή ΑΙ; Τέλειες συνθήκες, τύχη και εμπειρία, απαντά ο φωτογράφος που κατάφερε να συλλάβει το πιο εντυπωσιακό στιγμιότυπο των Ολυμπιακών του Παρισιού
Βιβλία εκπαιδευτικά, βιβλία που δίνουν χρήσιμες πληροφορίες, που εξηγούν φαινόμενα, που διδάσκουν, που διασκεδάζουν.
Ωστόσο, λίγα είναι τα βιβλία που μιλούν στην ψυχή του παιδιού.
Το βιβλίο της Τζούλιας Αποστολίδου ΟΡΘΟΠΕΤΑΛΙΕΣ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ είναι ένα βιβλίο με ψυχή. Βγήκε από την ψυχή της συγγραφέως και απευθύνεται στην ψυχή όλων μας.
Η ιστορία του είναι απλή και συμβολική. Ενα μικρό κορίτσι με το ποδήλατό της ταξιδεύει στις εποχές του χρόνου ακολουθώντας τα αγαπημένα της σύννεφα, επιθυμώντας να είναι τόσο ελεύθερη όσο είναι εκείνα.
Θυμάμαι ακόμη πολύ καθαρά την πρώτη πρώτη ημέρα που ξεκίνησα να δουλεύω σε κέντρο «φιλοξενίας» προσφύγων. Ένα κέντρο λίγο πιο έξω από την Αθήνα. Θυμάμαι ακόμη τις σκηνές και τα container να ξεπροβάλλουν από τη στροφή του δρόμου, τις γυναίκες με τα χρωματιστά τους φορέματα να πηγαίνουν βόλτα τα μωρά τους, παρέες αντρών να συζητάνε σε αυτοσχέδια καταστήματα και παιδιά να παίζουν σχεδόν ανέμελα στην παιδική χαρά. Κατά κάποιο τρόπο η ζωή συνεχίζεται ακόμη και στο πιο αφιλόξενο καμπ. Δυστυχώς, λίγες ώρες αργότερα έμαθα ότι στα καμπ ο πόνος βρίσκεται καλά κρυμμένος μέσα στις σκηνές. Read More “Ποιος θα φυλάξει τους φύλακες – εμπειρίες μιας ψυχολόγου από τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων”
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά που βιώνουν τον θάνατο συμμαθητή τους?
Στην περίπτωση ατυχήματος όπου προκάλεσε απώλεια στο σχολείο σε ένα ή πολλά παιδιά, είναι καλό αρχικά να ζητήσουμε τη βοήθεια ψυχολόγων που είναι εξειδικευμένοι στο πένθος.
Αυτοί θα συμβάλλουν στη διεργασία του πένθους τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινότητα. Ανεξάρτητα όμως από την επέμβαση των ειδικών σε μια τέτοια περίπτωση, το σχολείο χρειάζεται να δώσει την ευκαιρία σε όλους –εκπαιδευτικούς και παιδιά– να μνημονεύσουν αυτούς που χάθηκαν. Είναι σημαντικό όλοι στην σχολική κοινότητα να έχουν τρόπους επικοινωνίας και έκφρασης των συναισθημάτων τους για το τραγικό γεγονός.
Το σχολείο αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο για να βοηθήσουμε τα παιδιά να μιλήσουν για αυτό που συνέβη, να εκφράσουν τις απορίες τους, τα συναισθήματά τους και τον φόβο τους ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στα ίδια. Αν έχουμε την εντύπωση πως ένας θάνατος δεν αγγίζει τα παιδιά ή ότι το ξεπερνάνε εύκολα, κάνουμε μεγάλο λάθος.
Τα παιδιά βιώνουν τα πάντα με πιο έντονο τρόπο από εμάς τους μεγάλους, ωστόσο, μπορούν και κρύβουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους όταν βλέπουν πως δεν τους δίνουμε τον χώρο να τα εκφράσουν.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως όταν κάτι δεν μιλιέται, δεν σημαίνει πως δεν λειτουργεί υπόγεια προκαλώντας οδύνη στην ψυχή και το σώμα του παιδιού. Φαινομενικά, τα παιδιά προχωρούν στη ζωή τους, μπαίνουν στο Πανεπιστήμιο, βρίσκουν δουλειά, παντρεύονται και κάνουν τη δική τους οικογένεια. Ωστόσο, η πληγή που έχει μείνει μέσα τους συνεχίζει να πονάει.
Όταν τα συναισθήματα μένουν παγωμένα στην καρδιά του παιδιού και οι σκέψεις όπως ότι αυτό έφταιγε και πέθανε ο αγαπημένος του συνεχίζουν να το καταδιώκουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υποφέρει μέσα του για πολλά χρόνια παρά το γεγονός ότι η εξωτερική του ζωή θα είναι πολύ επιτυχημένη.
Για όλους αυτούς τους λόγους χρειάζεται να γνωρίζουμε όλοι πως να φροντίσουμε τα παιδιά που έχουν βιώσει μια σημαντική απώλεια. Στο σχολείο μπορούμε να ορίσουμε συγκεκριμένους χώρους ως χώρους πένθους. Εκεί μπορεί να πάει κάποιος να κλάψει ή να μιλήσει με άλλους για αυτό που συνέβη. Επίσης, μπορούμε να αναρτήσουμε στον διάδρομο του σχολείου χαρτί του μέτρου, έτσι ώστε κάθε μαθητής και εκπαιδευτικός να έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν με λόγια ή ζωγραφιές τα συναισθήματά τους για τη μεγάλη απώλεια.
Διαφορετικά, αν δεν πούμε τίποτα, και δεν δώσουμε στο παιδί την δυνατότητα να εκφραστεί, το παιδί μένει με την απορία για το τι συνέβη. Κρατάει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για τον εαυτό του. Οι φόβοι του γίνονται εφιάλτες και δυσκολεύεται να κοιμηθεί. Γίνεται νευρικό και
ανήσυχο ή παρουσιάζει αλλαγή στην όρεξή του. Πονάει η κοιλιά του ή το κεφάλι του αλλά οι γιατροί δεν βρίσκουν κάτι παθολογικό.
Με ποιον τρόπο μνημονεύουμε έναν θάνατο στο σχολείο;
Είναι καλό να οργανώσουμε μια μικρή εκδήλωση στη μνήμη του παιδιού που πέθανε. Δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά να συμμετέχουν στον σχεδιασμό, όσο είναι δυνατόν, ιδιαίτερα εκείνα που γνώριζαν το άτομο που πέθανε. Σε μια τάξη που πεθαίνει ένα παιδί χρειάζεται οι συμμαθητές του να ετοιμάσουν μια συλλυπητήρια κάρτα για την οικογένειά του.
Επιπλέον, το ίδιο το σχολείο χρειάζεται να μνημονεύσει τον θάνατο του μαθητή μέσα από μια μικρή εκδήλωση με ζωγραφιές και κείμενα παιδιών και δασκάλων. Ενδεικτικά στο σχολείο μπορούμε:
● Να μιλήσουμε για τις αναμνήσεις μας από το άτομο που πέθανε σε μια ειδική εκδήλωση.
● Να ετοιμάσουμε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες και αναμνήσεις ή να οργανώσουμε μια έκθεση με κάρτες, φωτογραφίες και ζωγραφιές στη μνήμη αυτού που πέθανε.
● Να διεξάγουμε μια μικρή τελετή με αναμμένα κεριά στη μνήμη αυτού που πέθανε.
● Να τοποθετήσουμε μια φωτογραφία ή μια επιγραφή στη μνήμη αυτού που πέθανε σε κεντρικό σημείο του σχολείου.
● Να φυτέψουμε ένα δέντρο ή ένα παρτέρι λουλούδια στη μνήμη αυτού που πέθανε
● Να κάνουμε μια χρηματική δωρεά του σχολείου σε μια φιλανθρωπική οργάνωση στη μνήμη του ατόμου που πέθανε ή να μαζέψουμε χρήματα για να εμπλουτίσουμε το σχολείο.
Πώς διαχειριζόμαστε τον θάνατο ενός μαθητή κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς;
Πολύ σημαντικό είναι να γνωρίζουμε και πώς να διαχειριστούμε τον θάνατο ενός μαθητή και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Είναι καλό να αφήσουμε κενό το θρανίο του μαθητή που πέθανε και να αναφέρουμε κανονικά το όνομά του: Πήγαινε κάτσε στη θέση του/της ………… και δουλέψτε εκεί με τη Χριστίνα. Το να μιλάμε για το παιδί που πέθανε, επιτρέπει το πένθος να συνεχίσει να υπάρχει στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών.
Ο Dyregrov (2008) αναφέρει ότι μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να κοιτάξουν το άδειο θρανίο και να σκεφτούν τι θα ήθελαν να πουν σε αυτό το παιδί όταν ήταν ζωντανό αλλά δεν πρόλαβαν. Έχουν τη δυνατότητα να το πουν τώρα είτε από μέσα τους είτε φωναχτά. Μπορούν να τελειώσουν με ένα Αντίο. Μετά τους ζητάμε να ζωγραφίσουν και να αναρτήσουν τις ζωγραφιές τους σε ένα εμφανές σημείο στην τάξη.
Θα πρέπει να συμφωνήσουμε μαζί με τα παιδιά για το πότε θα απομακρύνουμε το άδειο θρανίο από την τάξη. Επίσης, είναι καλό να γίνει μνεία του παιδιού που πέθανε στο τέλος της σχολικής χρονιάς.
Σε μια δική μας περίπτωση, η εκπαιδευτικός έφτιαξε ένα αυτοσχέδιο κηροστάσιο από ένα ταψί με άμμο και αναμμένα κεράκια σε διαφορετικά ύψη –όπου κάθε κερί συμβόλιζε το άτομο και τη φλόγα της ζωής που έχει, άλλος πολύ και άλλος λίγο (το πιο μικρό κερί το είχε το παιδί που πέθανε)– και όλα τα παιδιά μαζεύτηκαν σε κύκλο και μίλησαν για το παιδί που πέθανε. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, πέρα από τη θλίψη και τα δάκρυα, τα παιδιά συχνά αναφέρουν και αστεία περιστατικά για το παιδί που πέθανε, όπως επίσης και περιστατικά στα οποία είχαν θυμώσει μαζί του για κάποια ζαβολιά ή κάτι ανάλογο. Στο πένθος υπάρχει χώρος για όλα τα συναισθήματα, όχι μόνο για τη θλίψη.
Μέσα από τέτοιες ενέργειες τα παιδιά θα συνεχίσουν να αναφέρονται στο παιδί που πέθανε και στις αναμνήσεις που έχουν όπως με το να αφήσουν το θρανίο του κενό για να δείξουν ότι δεν τον ξέχασαν, ότι παρόλο που δεν είναι στην τάξη συνεχίζει να είναι στην καρδιά τους.
Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους και να στηρίζουν το ένα το άλλο. Μαθαίνουν ότι και η πιο δύσκολη εμπειρία γίνεται υποφερτή όταν υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που μπορούν να μας ακούσουν και να μας συμπαρασταθούν.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Τάνιας Αναγνωστοπούλου και Σοφίας Χατζηνικολάου “ Το Πένθος στα Παιδιά”, Εκδόσεις Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας.
Σε αυτή την νέα σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Πάμε μια Φλωρεντία- Τοσκάνη την άνοιξη;
Τι σκέφτεσαι άραγε όταν ακούς τις λέξεις Φλωρεντία και Τοσκάνη;
Πώς είναι σήμερα να ζητάς σε ένα μπαρ το τηλέφωνο του άλλου; Γιατί τόσο πολλοί λένε ότι κάνουν πεζοπορία στα dating apps; Τι σημαίνει boy-sober και γιατί η νέα γενιά δεν κάνει σεξ;
Δεν έχουν όλοι οι χωρισμένοι την υπομονή για κανονική ψυχοθεραπεία. Γι’ αυτό και η βιομηχανία της ερωτικής απογοήτευσης ανθεί με life coaches, yoga instructors και καφετζούδες…
Οι Ελληνες επιστήμονες διαπρέπουν σε ξένα πανεπιστήμια. Γιατί δεν επιστρέφουν?
Μάλιστα, ο ένας στους δύο εργάζεται σε ίδρυμα διεθνούς κύρους και εμβέλειας, που συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης ΑΕΙ. Πώς θα μπορούσε η ελληνική πολιτεία να προσελκύσει κάποια από αυτά τα «μυαλά» πίσω στην Ελλάδα; Θα ήθελαν οι ίδιοι να επιστρέψουν; Τι τους έλκει πίσω στην πατρίδα και τι τους αποθαρρύνει;
Οι τραγωδίες των τελευταίων χρόνων –αυτές που συγκλονίζουν με τον μεγάλο αριθμό αδικοχαμένων αλλά και με το πόσο εύκολα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί το κακό– έχουν μια άμεση συγγένεια. Τα τοπωνύμια Μάτι, Πύλος και Τέμπη έγιναν συνώνυμα για το τι συμβαίνει όταν η «λειτουργική ανικανότητα» της πολιτείας μας βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κατάσταση που απαιτεί άρτια μέθοδο, άριστη εκπαίδευση και προσωπική υπευθυνότητα.
«Επρεπε να δώσω τεράστιο αγώνα ως μητέρα για να αγγίξω το παιδί μου»
Μητέρες, γιατροί και ειδικοί μιλούν στην «Κ» για την ανάγκη της συμπερίληψης των γονέων στη φροντίδα των πρόωρων νεογνών στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας και την αλλαγή του μοντέλου που ισχύει στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας.
Γαλλία: Γιατί (δεν) αποκαλύφθηκε η μεγαλύτερη υπόθεση κακοποίησης παιδιών;
Ο 74χρονος χειρουργός Ζοέλ Λε Σκουαρνέκ κατηγορείται για εκατοντάδες υποθέσεις σεξουαλικών κακοποιήσεων ανήλικων ασθενών του. Πώς αποκαλύφθηκαν τα φρικιαστικά του εγκλήματα και γιατί θεσμοί και ενώσεις ιατρών αδράνησαν και σιώπησαν παρά τις προβληματικές ενδείξεις;
Πώς αρουραίοι που έμαθαν να οδηγούν, δίδαξαν στους επιστήμονες τη χαρά
Τα απρόσμενα αποτελέσματα ενός πειράματος με πρωταγωνιστές ενθουσιασμένους αρουραίους που έκαναν… μαθήματα οδήγησης, ξεκλείδωσαν κρυφούς συσχετισμούς της χαράς.
Σε αυτή την σειρά άρθρων του Ινστιτούτου Ψυχολογίας και Υγείας (ΙΨΥ) θα βλέπουμε κάθε μήνα τα σημαντικότερα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και αξίζει να μοιραστούμε μαζί σας! Σταχυολογεί η κλινική ψυχολόγος, Τάνια Αναγνωστοπούλου.
Νέα από την διεθνή σκηνή
Ο τελευταίος μήνας του Ναβάλνι με δικά του λόγια.
Στη διεθνή σκηνή ιδιαίτερη αίσθηση δημιούργησε ο θάνατος του Ναβάλνι, ενός σύγχρονου αντικαθεστωτικού ήρωα…
Προβλήματα με τους υδάτινους πόρους και τις ουσίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά
Ε. Λέκκας: Η λειψυδρία δεν θα είναι παροδική, χρειάζεται εθνικό σχέδιο
Τα νησιά «για πολλούς και διάφορους λόγους», η Πελοπόννησος, η ηπειρωτική χώρα, η Στερεά και ορισμένες περιοχές της Μακεδονίας έχουν το εντονότερο πρόβλημα, σύμφωνα με τον καθηγητή
Μια νέα «αόρατη απειλή» ανιχνεύθηκε στο νερό της Ευρώπης
Το TFA , ένα από τα λεγόμενα «παντοτινά χημικά» εντόπισε έρευνα, στο νερό της βρύσης αλλά και σε εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό που καταναλώνουν οι Ευρωπαίοι.
Πολλά από αυτά περιέχουν χημικές ουσίες οι οποίες διαπερνούν τον δερματικό ιστό και εισέρχονται στο αίμα – Ποιες είναι οι συνέπειες και τι μπορούμε να κάνουμε.
Το ΒΗΜΑ Σήμερα: Millennials και Gen Z εμπιστεύονται το TikTok για συμβουλές υγείας
Η Ηλιάνα Δανέζη, δημοσιογράφος στο Mega Stories και μέλος της ερευνητικής ομάδας zoom στο «ΒΗΜΑ», περιγράφει πώς προέκυψε η τάση των νέων να στρέφονται στο TikTok για συμβουλές ομορφιάς και ευεξίας.
Συνεχίζουμε με τις γνωστές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας… Υπάρχει κανείς που προσπαθεί να τις λύσει?
Πρωταθλήτρια στη διαφθορά βγάζουν οι πολίτες την Ελλάδα
Ερευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι επτά στους 10 Ευρωπαίους θεωρούν διαδεδομένη τη διαφθορά, με το ποσοστό στην Ελλάδα να «πιάνει» ποσοστά βεβαιότητας, της τάξεως του 98%!
Tροχαία: Εγκατάλειψη θύματος, ένα έγκλημα κατ’ εξακολούθηση
Σύμφωνα με έρευνα του πανελλαδικού συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα», τους τελευταίους έξι μήνες έχουν καταγραφεί 46 τροχαία με εγκατάλειψη, με συνολικά 50 θύματα, εκ των οποίων τα οκτώ έχασαν τη ζωή τους.
Ο παρατεταμένος καύσων, λέει, βοηθά την έκρηξη της βίας στην καθημερινότητα, όπως μερικά χρόνια πριν την βοηθούσε ο εγκλεισμός λόγω κορωνοϊού, όπως πριν ακόμη την βοηθούσε η οικονομική κρίση.
Με αφορμή τη «μαφία της Μυκόνου» και το κύκλωμα εκβιαστών στην Αθήνα, ο εμπειρογνώμονας Δημόσιας Διοίκησης και σύμβουλος ΑΣΕΠ, μιλάει για τα μελανά σημεία του συστήματος που επιτρέπουν στα κυκλώματα να «ανθίζουν»
Ο τρόπος με τον οποίο εκτυλίχθηκε η παγκοσμιοποίηση ήταν λανθασμένος. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει πλέον τόσο από τα εμπειρικά δεδομένα (την ανακοπή της τα τελευταία χρόνια για γεωπολιτικούς και άλλους λόγους, ιδίως από τις ΗΠΑ που πρωτοστάτησαν στην καθιέρωσή της) όσο και από τη στροφή αναγνωρισμένων αρθρογράφων. Οι οποίοι κάποτε την υπερασπίζονταν φανατικά, ενώ οι αντίθετες απόψεις, όπως αυτή που εκφράσαμε ήδη από το 2010, έπεφταν στο κενό.
Ευτυχώς, κάποιοι καθαρίζουν τον βυθό της θάλασσας….
Περίπου 800 κιλά εγκαταλελειμμένων διχτυών, 406 εν δυνάμει ανακυκλώσιμα υλικά, 28 λάστιχα αυτοκινήτων και 30 τεμάχια ρούχων ανασύρθηκαν από τη Βλυχάδα και τη Θηρασιά, στην πρόσφατη αποστολή της οργάνωσης Aegean Rebreath στη Σαντορίνη.
Η ιστορία πίσω από την πιο εξωπραγματική φωτογραφία των Ολυμπιακών – έως τώρα
Photoshop ή ΑΙ; Τέλειες συνθήκες, τύχη και εμπειρία, απαντά ο φωτογράφος που κατάφερε να συλλάβει το πιο εντυπωσιακό στιγμιότυπο των Ολυμπιακών του Παρισιού
Βιβλία εκπαιδευτικά, βιβλία που δίνουν χρήσιμες πληροφορίες, που εξηγούν φαινόμενα, που διδάσκουν, που διασκεδάζουν.
Ωστόσο, λίγα είναι τα βιβλία που μιλούν στην ψυχή του παιδιού.
Το βιβλίο της Τζούλιας Αποστολίδου ΟΡΘΟΠΕΤΑΛΙΕΣ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ είναι ένα βιβλίο με ψυχή. Βγήκε από την ψυχή της συγγραφέως και απευθύνεται στην ψυχή όλων μας.
Η ιστορία του είναι απλή και συμβολική. Ενα μικρό κορίτσι με το ποδήλατό της ταξιδεύει στις εποχές του χρόνου ακολουθώντας τα αγαπημένα της σύννεφα, επιθυμώντας να είναι τόσο ελεύθερη όσο είναι εκείνα.
Θυμάμαι ακόμη πολύ καθαρά την πρώτη πρώτη ημέρα που ξεκίνησα να δουλεύω σε κέντρο «φιλοξενίας» προσφύγων. Ένα κέντρο λίγο πιο έξω από την Αθήνα. Θυμάμαι ακόμη τις σκηνές και τα container να ξεπροβάλλουν από τη στροφή του δρόμου, τις γυναίκες με τα χρωματιστά τους φορέματα να πηγαίνουν βόλτα τα μωρά τους, παρέες αντρών να συζητάνε σε αυτοσχέδια καταστήματα και παιδιά να παίζουν σχεδόν ανέμελα στην παιδική χαρά. Κατά κάποιο τρόπο η ζωή συνεχίζεται ακόμη και στο πιο αφιλόξενο καμπ. Δυστυχώς, λίγες ώρες αργότερα έμαθα ότι στα καμπ ο πόνος βρίσκεται καλά κρυμμένος μέσα στις σκηνές. Read More “Ποιος θα φυλάξει τους φύλακες – εμπειρίες μιας ψυχολόγου από τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων”
